Орон сууц худалдаж авсан иргэд  болон барилгын компаниудын хооронд үүсээд байгаа олон маргааны нэг нь  орон сууцны  талбайн хэмжээ буюу  м2 дутсан хэмээх асуудал.  Тэгвэл энэхүү асуудал үүсэх болсон үндсэн шалтгаан нь тухайн талбай, хэмжээг тооцох Стандартчилал хэмжил зүйн газраас гаргасан стандарт нь алдаатай байснаас үүдэлтэй ажээ.  Үүнийг дараах үндэслэлээр  тайлбарлаж болно. Тодруулбал:

 

  1. Аливаа орон сууцны м2-ыг хэмжихдээ тухайн орон сууцны өрөө хоорондын хаалганы довжоо, цонхны тавцан, тагт зэрэг орон зайг огт оруулж тооцоогүй. “Уул шугамдаа”  орон сууцны цэвэр ашиглагдах талбайн хэмжээг гаргах зорилготой ч хамгийн гол ашиглагдах талбайг болох өрөө хоорондын хаалганы довжооны зай, цонхны тавцангийн зай, тагт зэргийг ор хэмжилтэнд оруулахгүйгээр тооцохоор стандарт тогтоосон. Хэрэв энэхүү цэвэр ашиглалтын зайнуудыг оруулж тооцвол хамгийн багадаа 1.5 м.кв нэмэгдэж байгаа юм.
  2. Барилгын компаниуд нь Монгол улсад мөрдөгдөж байгаа барилгын норм, дүрэм стандартуудыг баримталж улсын комисст хүлээлгэн өгснөөр орон сууцыг ашиглалтанд оруулж байгаа. Энэхүү стандартуудад аливаа барилга угсралтын ажил хийхэд тодорхой хэмжээний хүлцэх алдаа гаргаж болохоор заасан байдаг.  Үүний дагуу барилгын дотор ханыг хийхдээ барилгын компани тухайн ханын зузааныг 1.5 см-ээр өргөн нарийн хийх “эрхтэй”. Гэтэл нөгөө талаасаа чи огт алдаа хийх ёсгүй шүү гэдэг.  Өөрөөр хэлбэл хоёр өөр стандарт гаргачихаад байна. Энэхүү зөрчилтөй стандартуудаас нь шалтгаалж барилгын компани болон хувь хүмүүсийн хооронд үл ойлголцол үүсээд байгаа юм.
  3. Айлын дотор хана буюу өрөө хоорондын ханыг огт талбайн хэмжээнд оруулж тооцохгүйгээр стандарт баталсан байна. Ингэснээр барилгын компани болон худалдан авагч талуудад бүгдэд нь хор уршигтай байгаа юм. Жишээ нь хэрэв худалдан авагч тал дахин нэмэлт хана өөрийн хүсэлтээр хийсэн тохиолдолд тухайн ханын талбайн хэмжээ ашигтай талбайн хэмжээнээс хасагдах бөгөөд энэ тохиолдолд барилгын компани шууд хамгийн багадаа 1 м.кв хасагдаж байна. Ингэснээр барилгын компани, хувь хүн хоёул хохирч байгаа юм. Хувь хүн орон сууцныхаа бодит талбайн хэмжээг үл хөдлөхийн гэрчилгээн дээрээ тавиулж авч чадаагүйгээс дараа нь тухайн өөрийнхөө хөрөнгийг хэт багаар үнэлүүлэх эрсдэлтэй болж байна.  Барилгын компаний бодит орлого буурах бөгөөд хэрэв дээрхи талбайн хэмжээнд оруулж тооцохгүй байгаа ашигтай талбайнуудыг тооцох юм бол барилгын үнэ ч дагаад буурах юм.
  4. Барилгын компаниуд ихэвчлэн орон сууц зарахдаа тухайн орон сууцны давхрын онцлог, цонхны байрлал, нарны тусгал, талбайн хэмжээнээс шалтгаалан харилцан адилгүй үнээр борлуулж байгаа бөгөөд тухайн орон сууц бүрт нэрлэсэн үнэ гаргаж борлуулж байгаа. Энэ нэрлэсэн үнэ нь тухайн орон сууцны талбайн хэмжээтэй хамааралгүйгээр тогтоогддог учраас талбайн хэмжээний маргаан үүсгэх үндэслэлгүй байгаа юм.
  5. Стандартыг анх тогтоохдоо зохих журмын дагуу сонирхогч талууд зөвшилцөн боловсруулж батлах ёстой байтал 2009 онд MNS 6058:2009 стандартыг батлахдаа барилгын компаниудаас ямар нэгэн санал авч зөвшилцөлгүйгээр төрийн албан хаагчдын үзэмжээр баталсан байдаг бөгөөд ингэж анхнаасаа өрөөсгөл баталснаар өнөөдрийн энэ үл ойлголцлолыг бий болгоод байгаа юм. Тиймээс төр энэхүү гаргасан норм дүрмээ эргэн харж нэг мөр зөв стандарт тогтоохгүй юм бол үндэсний баялаг бүтээж байгаа хувийн хэвшлийнхэн  бүгд луйварчин мэтээр буруу ойлголтыг нийгэмд бий болгож  байна.  
  6. Талбайн хэмжээний зөрүүтэй ойлголтоос шалтгаалан нийгэмд үүссэн сөрөг хүлээлт дээр тоглолт хийж барилгын компаниудыг дарамтлан мөнгө олох санаатай бүлэг этгээдүүд асар олноор гарч ирсээр байгаа бөгөөд энэ нь нийгмийг буруу тийш нь хөтөлж эдийн засгийн хор уршиг тарих магадлалтай байна.

Энэ мэтчилэнгээр олон асуудал  барилгын салбарт байгаа бөгөөд  зөвхөн  м2  -ын асуудалд  төрөөс анхаарал хандуулах цаг болсныг  дуулгая.  
Т.Энгүүн