​Хүйтний эрч удахгүй чангарна. Нийслэлийн иргэдийн ихэнх нь гэр хороололд амьдардаг. Тиймээс өвлийн улиралд мод, нүүрс ховрын бараа болох нь бий. Тэр хэрээрээ үнэ нь тэнгэрт хадаж, иргэдийг бухимдуулах нь ёс болсон мэт.

Энэ жилийн хувьд нүүрс, модны үнэ өссөн гэнэ. Тухайлбал, нэг шуудай нүүрс 1000-1500 төгрөгөөр, мод 500-1000 төгрөгөөр нэмэгдсэн гэж иргэд ярьж байна.

Тиймээс энэ талаар газар дээрээс нь сурвалжлахаар “Цайз” захыг зорилоо. Бороо ороод сэрүүн байсан болоод ч тэр үү жижиглэнгээр мод, нүүрс авч буй хүн олон байв. Дээрх иргэд “Нүүрс, модны үнэ жил өнгөрөх тусам тодорхой шалтгаангүй­гээр нэмэгдэж байна. Тэглээ гээд яах вэ дээ. Ямар хөлдөж үхэлтэй нь биш. Үнэтэй ч гэсэн хамаагүй худал­даж авч байна” хэмээсэн юм.

“Цайз” захад голдуу хар болон нарс мод худалдаалдаг аж. Энд 8-10 килограммын шуудайтай мод 1500 төгрөг, 20-25 килограммын шуудайтай мод 5000 төгрөгийн үнэтэй байгаа аж. Түүнчлэн налайхын нүүрс нэг портер нь 180 мянган төгрөг, өндөрлөгөөтэй тэвштэй нь 300 мянган төгрөгт хүрчээ. Харин Багануурын нүүрс нэг портер нь 160-280 мянган төгрөг гэж  байлаа. Алаг толгойн нүүрсний хувьд нэг портер нь 300 мянган төгрөгийн ханштай­гаар худалдаалж байна. Нүүрсний үнэ ямар шалтгааны улмаас нэмэгдсэн талаар нүүрс оруулж ирж зардаг жолооч нараас тодруулсан юм. Тэд “Нүүрс үнэхээр ховор байна. Налайхын уурхайг олноор нь хаасан учир нүүрсээ ачих гэж 2-3 хоног болж байна шүү дээ. Нөгөөтэйгүүр бид нүүрсээ ачих гэж хэд хонохдоо тэнд хоол унд авч иддэг. Бензин шатахуунаас эхлээд зардал их гардаг” гэсэн юм.  Тус захын нүүрсний наймаачид “Одоо нүүрсний үнэ хямд байна гэж бодож байна.  Хүйтрэх тусам бүр л нэмэгдэнэ. Одоогийн байдлаар Налайхын уурхайн нүүрс таван тонн нь 550 мянгад хүрсэн байгаа. Түлшний үнэ удахгүй нэмэгдэнэ. Тйимээс нэг портер нүүрсний үнэ 400-500 мянган төгрөгт хүрэх магадлалтай” хэмээж байсан юм.

“Цайз” захаас гараад мод, нүүрсний  жижиглэнгийн үнэ хэр байгааг асуухаар Баянхошууны эцсийн буудал дээр очлоо. Эцсийн буудал болохоор энд нүүрсийг шуудайлж л зардаг. Энд дунд зэргийн шуудайтай нүүрсийг 3500 төгрөгөөр борлуулж байлаа. Ойролцоогоор 10 орчим килограмм нүүрс байв. Харин ийм хэмжээний шуудайтай модыг 1500 төгрөг, том шуудайтай нарс модыг 7000 мянган төгрөгөөр худалдаалж байгаа аж. Энд нүүрс борлуулж байгаа хүмүүсээс мод, нүүрсний үнэ яагаад нэмэгдсэн талаар асуухад “Уурхайн ам нээгдээгүй байгаа. Бид нүүрс, модоо борлуулахдаа 500-1000 төгрөг нэмж зардаг.  Одоо ганц хоёрхон л уурхай ажиллаж байгаа болохоор ийм үнээр зарахаас өөр аргагүй байна. Бид ч бас амьдрах гэж ядаж байгаа хүмүүс” хэмээн дургүйцсэн байдалтай хариулт өгч байсан.

Жилийн өмнө Налайхын нүүрс нэг портер нь 150-200 мян­ган төгрөг, Алагтолгойн нүүрс нэг портер нь 200-250 мянган төг­рөгийн үнэтэй байсан. Мөн На­лайх, Алагтолгойн уурхайн нүүрс шуудай нь 1300-1500 төгрөг, шуудайтай мод 1300 төгрөг, том шуудайтай мод 5000 төгрөгөөр худалдаалж байсан. Гэтэл цалин нэмэгдээгүй байхад өргөн хэрэг­лээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдсээр  байна.

 

Тиймээс иргэдээс мод, нүүрсний үнэ нэмэгдсэн нь амьдралд нь хэрхэн нөлөөлж байгаа талаар сонирхсон юм.

 

Сонгинохайрхан дүүргийн иргэн Ж.Чанцалдулам: НҮҮРС ТҮЛЭХИЙН ТУЛД ХАМАГ МӨНГӨӨ ЗАРЦУУЛАХ НЬ

 

-Нэг шуудай нүүрс 3500 төг­рөг болсон байна. Нүүрс хэрэглэх улам л хэцүү болоод байна шүү. Ха­маг мөнгөө нүүрсэнд өгөх нь бай­на. Айл болгон өдөрт дунджаар хоёр шуудай нүүрс түлж байгаа гээд бодоод үз л дээ. Ялангуяа өв­лийн улиралд түүнээс илүү хэрэг­лэх нь ч бий. “10-ийн уут” шиг жижигхэн шуудайтай нүүрсийг л гэхэд 2500 төгрөгөөр зарж байна шүү дээ. Тэрүүгээр нь нэг л удаа гал түлдэг. Тэгэхээр өдөр хоногоо арай гэж болгож байгаа хүмүүсийн хувьд нүүрс хэрэглэх эрхгүй болж байгаа гэсэн үг.

 

Баянзүрх дүүргийн иргэн Ц.Амармэнд: ТЭТГЭВРИЙН ХЭДЭН ХӨГШИН НҮҮРСЭЭ АВЧ ЧАДАХГҮЙ БАЙНА

 

-Одоо удахгүй цас орж, хүйтэр­нэ. Өнөөдрийн байдлаар шуудай нүүрсийг 3000 төгрөгөөр худалдаж авч байна.  Жил ирэх бүр нүүрсний үнэ нэмэгдэх юм. Үүнд хяналт тавих арга бай­даггүй л юм байх даа. Хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдэж байна. Үүний хажуугаар нүүрс, модны үнэ ч тэнгэрт тулах нь. Хэд хоногийн өмнө нүүрсний үнийг судалж үзлээ. Налайхын нүүрс портер нь 280 мянган төгрөг гэж байсан. Тэтгэврийн хэдэн хөг­шин нүүрсээ авч чадахгүй бай­на. Өнгөрсөн жилээс эхэлж хороо­ноос талоноор нүүрс өгч эхэлсэн. Энэ жил дахин өгвөл яаж ийж бай­гаад тэр нүүрсийг авч хэрэглэсэн нь дээр бололтой.

 

Сонгинохайрхан дүүргийн иргэн: М.Мягмар: ЮМНЫ ҮНЭ НЭМЭГДЭЖ, ЧАНАР НЬ МУУДАЖ БАЙНА

 

-Манайх жилд дунджаар 2-3 портер нүүрс хэрэглэж байна. Дээрээс нь нэмж халаалт тавьж байна. Худалдаалж байгаа нүүрс тэр бүр гэр дулаахан байлгаж чадахгүй байна. Ер  нь юмны үнэ нэмэгдэж, чанар нь муудаад байх юм. Бид чинь зовж байж олсон хэдэн төгрөгөөрөө үнэтэй хэр­нээ чанаргүй бараа бүтээгдэхүүн худалдаж авч байна. Мод, нүүрс гэлтгүй бараа, бүтээгдэхүүний үнэд хяналт тавьдаг баймаар юм. Мод, нүүрсний үнийг хүйтрэхээр л гэнэт нэмэгдчихдэг. Тэгээд дулаарсан ч хамаагүй тэр үнээр нь л зараад байдаг. Энэ бол гэр хорооллын иргэдийн хам­гийн тулгамдсан асуудал болоод байна.

 

Т.Болорцэцэг