Ардчиллын буяныг хантал эдлэгчдийн тэргүүн эгнээнийхэн

Ардчиллын буян гэж ярих дуртай хүмүүс олон болжээ. Ардчиллын буянаар ард түмэн эрх чөлөөтэй, өмчтэй, гадаад явах эрх чөлөөтэй болсон гэнэ. Үүнийгээ үргэлж л ухуулан сурталчилж, тархи угаана. Яагаад байнга давтаад байгаагийн цаад зорилго нь ерөөсөө л “бид та нарт ардчиллын авчирсан учраас бараг л та нар бидэнд өртэй”, “Тиймээс биднийг сонгуульд дэмжин сонгох ёстой” гэсэн бүдүүлэг тулгалтууд юм.

Ардчиллын өнөөдрийг хүртэл цөөн хэдэн хүмүүс өмчилж ёстой түүний буян хишгийг нь хангалттай эдэлж, сайхан амьдарцгааж байна. Төрийн өндөр албан тушаалуудыг тасралтгүй хашиж, амьдрал нь дутагдах хачигдах зүйлгүй баян тансаг байна. Ингээд бодоод байхад ард түмнээс илүү эрх баригчид, ардчилагчид л жинхэнэ буяныг нь илүү хүртчихэж. Сүүлийн 23 жилийн турш төрийн бүхий л өндөр албан тушаалуудад тасралтгүй сууж ирсэн хүмүүсийг бид бэлэхнээ нэрлэж болно. Тэд эцсийн эцэст улс орны төлөө юу хийсэн бэ? Ц.Элбэгдорж, З.Энхболд, Э.Бат-Үүл, Да. Ганболд, Гончигдоржоос эхлээд төрд ёстой “буг” болтлоо заларсан тэдний амьдрал сайжирснаас биш ард түмний амьдрал сайхан болсонгүй.

Олон мянган залуучууд амьдрахын төлөө шар махтайгаа хатаж байна. Болох л байлгүй дээ гээд амьдралын бор хоногуудыг элээж байна. Өгсөн эрх чөлөө ядуу байх, гуйлгачин байх, амьдралд хаанаа ч хүрэхгүй цалин авах эрх чөлөө юу. Өмчтэй байх эрх чөлөө олгосон гэнэ. Тэр өмч нь хаана байгаа юм бэ. Алга дарам байр авах гэж амьдралын турш зүтгэж байна.

Гадаад руу чөлөөтэй явуулах эрх чөлөөтэй болгосон гэж гайхуулан бардамнадаг. Солонгост очиж боолын хөдөлмөр эрхлэх, гадаад руу явж сурч ирээд эх орондоо гологдон буцан дүрвэх эрх чөлөө. Энэ улсад ядуу хүнд гишгэх газар, амьсгалах агаарч үлдэхгүй юм шиг байна. Ийм улсад бид амьдарч чадахгүй хэмээн олон мянган хүн гадагшаа дүрвэж байна. Боломж л олдвол гадагшаа гарах хүсэлтэй олон арван мянган хүн цаана нь байгаа шүү. Энэ бол ардчиллын буян. Энэ бол ардчилагчдын хүсэл.

Өөрсдөө тусгай хамгаалалтаар хамгаалуулан зорчиж, улсын нэр барьж дэлхийгээр нэг тэнэж, газар нутгаа барьцаанд тавин зээл аван халаасалж, архи дарс, мөрийтэй тоглоомоор зугаагаа гарган ард түмнээ “эгэл борчууд” хэмээн дорд үзээд сууж байна.

Ийм амьдралыг тэвчиж байгаа би ч өөрөө тэнэг байх. Ийм нийгмийг үр хүүхэддээ өвлүүлэх гэж байгаа бид ч бас хариуцлагагүй хүмүүс юм. Ардчилал ард түмэнд буян хишгээ хайралсангүй. Ардчиллын буяныг ард түмэн эдэлж чадсангүй. Ардчиллын бузрыг ард түмэн биеэрээ амсаж, сэтгэлээрээ зовж байна.

Бүх юм болоод байгаа юм шигээр эсвэл болчих юм шигээр сурталчилж ярьж байгаа хүмүүс олон байна. Бүх юм сайхан болохыг дахиад 20 жил хүлээхгүй. Сайхан болохгүй бол дахиад 20 жил тэвчээртэйгээр хүлээх үү. Ардчилалын буян олонхи монголчуудад зохисонгүй. Харин цөөн хэд нь гараа хөдөлгөлгүй диваажингийн амьдралаар амьдрах боломжийг олгожээ.