Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн клубээс эрхлэн гаргасан оффшор бүсэд данстай дэлхийн хэмжээний улстөрч бизнесмэнүүд болон бусад нэр хүндтэй хүмүүсийн талаарх мэдээлэл ил болсоор багагүй хугацаа өнгөрсөн.

Монголчууд бид юун тоон дотор үсэг цохиж явах манатай гадаадад мөнгөө нуусан хүн байхгүй гэж мэдэмхийрч байтал харин ч оффшор бүсэд нэг байтугай нэлээн хэдэн компанитай, түүнийгээ ор тас мартсан, эсвэл үнэхээр татвараас нуун далдлах зорилгоор компани байгуулсан эрхмүүдийн нэр ил болоод байгаа. Оффшор бүсэд нэг биш нэлээн хэдэн компанийг бусадтай нийлэн байгуулсан Монгол улсын иргэн Даваагийн Батбаярын талаар өнгөрсөн хаврын эхэн сараас “тэр бөхийн нэр хэний хэн бэ” гэдэг шиг энэ хүн хэн бэ гэж ирээд шуугисан. Монголчуудын хувьд хамгийн сайн мэддэг Даваагийн Батбаяр энэ үед ганцхан, эх хувиараа байлаа гэхэд буруудахгүй. Цагтаа УИХ-ын гишүүн, Монгол улсын Ерөнхий сайдын Эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан зөвлөх гэсэн цол гуншинтай Даваагийн Батбаяр бол Япончуудын сайн мэдэх “Мэхний их дэлгүүр” хочтой мэргэжлийн сүмогийн маэгаширагийн дээд зиндаа хүртэл дэвшин барилдаж байсан бөх учраас хамгийн түрүүнд түүний нэр оффшор данстан болоод амжсан даа.

Даваагийн Батбаяр ч хийгээгүй хэргийнхээ төлөө юу гэж амаа хамхиад явахав. Хамгийн түрүүнд “Би гадаадад оффшор дансгүй” хэмээн мэдэгдэл хийж өөрийгөө шалгуулахаар Авлигатай тэмцэх газарт хандсан удаатай. Яг сонгуулийн өмнөхөн санагдана, Авлигатай тэмцэх газраас “Оффшор данстан Даваагийн Батбаяр бол та биш байна” гэсэн албан бичгийг АТГ-аас Кёкшюүзан Батбаярт өгчээ. Энэ талаас нь харвал “Мэхний их дэлгүүр”-ийн хувьд ямар ч байсан оффшорчин биш болоод, шалгадаг байгууллагаас нь хамааралгүй болохыг нь тогтоов. Тэгвэл оффшор бүсэд 3-4 компани эзэмшдэг “том гар” болох Даваагийн Батбаяр гэж хэн бэ хэмээн монголчууд битүүхэн хайсан. Бүр зарим нэг нь түүний гэгээн дүрийг ч болтугай харах юмсан хэмээн мөрөөдөж суутал Даваагийн Батбаяр буюу оффшор бүсэд компани байгуулсан эрхэм яах аргагүй та бидний дунд Эрдэнэтийн гудамжаар халаасандаа гар хийсэн шигээ алхаж явсан гэвэл та итгэх үү.

“Монгол HD” телевизийн сэтгүүлчид Олон улсын эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн клубээс гаргасан оффшор бүсэд компанитай манай улсын томоохон улстөрч, төрийн албан хаагчдын талаар эрэн сурвалжлах ажиллагаа явуулжээ. Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Санхүүгийн зохицуулах хорооны дэд дарга Х.Бум-Эрдэнийн нэр оффшор бүсэд данстай эрхмүүдийн нэг байсан төдийгүй түүний ард өнөөх эрээд эрээд олддоггүй эрдэнэ, сураад олддоггүй сувд болсон оффшортон Даваагийн Батбаяр гараад ирэх нь тэр. Даваагийн Батбаяр бол Орхон аймгийн МАН-ын хорооны тэргүүлэгч, аймгийн НАМЗХ-ны тэргүүлэгч, 2012-2016 онд аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч, 2016 оны долоодугаар сараас аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч, тэргүүлэгчээр ажиллаж байгаа эрхэм юм. Бүр тодруулбал, Эрдэнэтчүүдийн сайн мэдэх “Эрдэнэт зочид буудал”-ын эзэн, “Баян” худалдааны төвийн хувь эзэмшигч гэх тодотголтой хүн гэдгийг зарим нь гадарладаг.

Өнөөдрийн байдлаар Панамын оффшор бүсэд Даваагийн Батбаяр

“ABROS Co LTD”

“CUMAX Co LTD”

“IMPOX Co LTD”

гэсэн гурван компанийн хамтран эзэмшигчээр бүртгэгдсэн байх юм. Түүний хамтрагч нь өнөөх алдарт Х.Бум-Эрдэнэ буюу Санхүүгийн зохицуулах хорооны дэд дарга. Х.Бум-Эрдэнэ, Даваагийн Батбаяр нар “ABROS Co LTD” компанийг 2007 онд Панамын оффшор бүсэд байгуулж 2016 он хүртэл ажиллуулсан байж мэдэх гэнэ. Тэд энэ компанийг байгуулахдаа хоёр талаасаа 25 мянган ам.долларыг босгон нийтдээ 50 мянган ам.долларын дүрмийн сантайгаар байгуулжээ. Энэ компани өнөөдрийг хүртэл идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулсан байж мэдэх гэнэ. “Монгол HD” телевизийн Мэдээний албаныхан энэ талаар Санхүүгийн зохицуулах хорооны дэд дарга Х.Бум-Эрдэнээс тайлбар авахад “Би нэлээн хэдэн жилийн өмнө ийм компани байгуулсан. Хятадуудтай нийлж уул уурхайн чиглэлээр ажиллахаар төлөвлөсөн байсан ч бүтээгүй. Одоо үйл ажиллагаа явуулдаггүй учраас татан буугдсан” гэдэг хариулт өгөөд байгаа ч түүний 2015, 2016 оны хөрөнгө орлогын мэдүүлэг эрэн сурвалжлах сэтгүүлчдийн анхаарлыг татаад байгаа. Түүний ХОМ-тээ гаргасан “Умбайн шим” гэдэг компани Даваагийн Батбаяртай холбогдоод байгаа.

Тэгвэл Даваагийн Батбаяр гэж хэн бэ гэдэг асуулт өөрийн эрхгүй урган гарч байна. Аймгийн МАН-ын хорооны энэ цагийн шилдэг боловсон хүчин, Эрдэнэтийн өнгөтэй, мөнгөтэй эрхмүүдийн албан бус судалгаанд “Эрдэнэт зочид буудал”-ын эзэн, “Баян” худалдааны төвийн нууц ноёнтон гэх Даваагийн Батбаярын талаар аймгийн ИТХ-ын цахим хуудсанд ингэж танилцуулжээ.

1982-1991 онд бүрэн дунд сургууль

1991-1995 онд ХААИС-ийн экологич

2003-2006 онд МУИС-ийн Хууль зүйн сургууль дүүргэсэн, экологич, эрх зүйч мэргэжилтэй.

1996-2000 онд “Дамбо трейд” компанийн захирал

2000-2013 онд “Умбайн шим” компанийн захирал

2012, 2016 онуудад аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч. Аймгийн МАН-ын хорооны тэргүүлэгч, НАМЗХ-ны тэргүүлэгч, “Эрдэнэт хүлэг” МСУХ-ны тэргүүлэгч хэмээн бичсэн байна. Дээрх мэдээллээс харвал Даваагийн Батбаяр бүрэн дунд боловсролыг 9 жилийн хугацаанд эзэмшсэн байх юм.

Нэр нэгтний чих нэг гэгчээр Эрдэнэтийн Даваагийн Батбаяр бусдын нэрээр буюу Кёкшюүзан Даваагийн Батбаярын нэрийн дор нуугдан “Оффшортон Даваагийн Батбаяр”-ыг нууж чадсан ч саяхнаас ил болоод ирлээ. Тэгвэл Даваагийн Батбаярын нэр холбогдоод байгаа “Эрдэнэт зочид буудал”, “Баян” худалдааны төвийг ямар мөнгөөр босгосон бүтээн байгуулалт вэ. Даваагийн Батбаярын цаана хэн гэдэг эрхэм нуугдана вэ. Үнэхээр Даваагийн Батбаяр 2000-2013 онд “Умбайн шим” компанийн захирлаар ажиллаж байхдаа “Баян” худалдааны төвийг бариулж, “Эрдэнэт зочид буудал”-ыг өөрийн хөрөнгөөр сүндэрлүүлсэн үү гэсэн асуулт гарч байна. Санхүүгийн зохицуулах хорооны дэд дарга Х.Бум-Эрдэнэ энэ оны ХОМ-ийнхээ хуудсанд өөрийн эцгийг Алтанхуяг гэж мэдүүлсэн тухай “Монгол HD”-ийн сэтгүүлчид мэдээлсэн. Харин Эрдэнэтэд “Баян худалдааны төвийн цаад эзэн нь Монгол улсын Ерөнхий прокурор байсан Алтанхуяг гэдэг хүн байдаг” гэх ярианы аль нь үнэн, юу нь худал болохыг тогтоох цаг болсон.

           Энэ оны зургаадугаар сарын 29-нд болж өнгөрсөн аймгийн ИТХ-ын сонгуулиар Раншаант багийн сонгогчид Эрдэнэтийн иргэн Даваагийн Батбаярыг бус Панамын татваргүй бүс буюу оффшор бүсэд бүртгэлтэй дэлхийд данстай эрхмийг өөрсдийн төлөөлөгчөө болгон сонгосон байх юм. Г.Батдэлгэр даргатай аймгийн Сонгуулийн хороо нэр дэвшигчийн үсний ширхэгийг тоолох нь халаггүй шалгаад байсан хэрнээ дэлхийд данстай эрхмийг анзаараагүй өнгөрсөн нь юуг хэлээд байна вэ. “Өнөөдөр манай улсад мөрдөгдөж буй хууль тогтоомжид оффшор бүсэд данстай эрхмийг нэр дэвшүүлж болохгүй гэсэн цагаан дээр хараар бичсэн заалт байхгүй. Харин Даваагийн Батбаярын цаана хэн гэдэг эрхэм өөрийн хөрөнгөө оффшор бүсэд нуув. Даваагийн Батбаяр бол нэр төдий л хүн шүү дээ” хэмээн цахим ертөнцөд саналаа илэрхийлсэн бичээчийн үгээр нийтлэлээ өндөрлөж байна. Үнэхээр оффшор бүсэд хөрөнгөө нуусан эрхмүүд Эрдэнэтэд их бүтээн байгуулалт хийгээд, Эрдэнэтийн улс төрд багаа бүрдүүлээд эхэлчихэв үү.

Даваагийн Батбаярыг 2012 онд аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгчөөр МАН шууд сонгох буюу жагсаалтаар суулгасан. Харин одоогийн ИТХ-ын тэргүүлэгчээр сонгосон нь түүнд улс төрийн нөмөр, дээвэр хэрэгтэй болсон уу. Рашаант багийн иргэдийг хууран мэхэлж, оффшор бүсийн бохир хөрөнгөөр хахуульдаж саналыг нь авсан уу. Түүний хамтрагч Х.Бум-Эрдэнэ төрийн албан хаагчийн хувьд хөрөнгө орлогын мэдүүлэгтээ оффшор компаниудаа яагаад нууцлав. Үүний цаана хаанахын ямар бохир хөрөнгө урсаж буйг таахын аргагүй.

Эх сурвалж: Erdenetnews.mn