Испанийн тэрбумтан Amancio Ortega буюу бидний мэдэх Зара дэлгүүрийн эзэн өнгөрсөн жил хамгийн өндөр өсөлтийг хийж рекорд тогтоогоод байна. Тэрбээр 1 жилийн дотор хөрөнгөө 18 тэрбум ам.доллараар өсгөж чадсан бөгөөд энэ нь өөрөөр хэлбэл 1 өдөрт л 66 сая ам.доллар цэврээр олж байсан гэсэн үг юм. Ер нь бол дэлхийн хамгийн баян 25 хүний 9 нь Зарагийн эзэн шиг жижиглэнгийн зах зээлд худалдаа хийдэг хүмүүс байна. Ер бүгдийнх нь хөрөнгө дунджаар 20% өнгөрсөн онд өссөн нь хямралтай холбож тайлбарлахад хүнд юм. Ази номхон далайн бүс дэх хамгийн баян эмэгтэйгээр Австралийн Gina Rinehart 19.1 тэрбум ам.долларын хөрөнгөөр эмэгтэйчүүдээ тэргүүлж байгаа ч өөрийн улсдаа нэр хүндээрээ тааруухан байдаг юм билээ. Харин Хятадын хамгийн баян хүнээр 20.1 тэрбум ам.долларын хөрөнгө бүхий Zong Qinghou тодорчээ. Барууны технологийг дээрэмдэж баяжсан, гэр бүлийн засаглалын будилаанаараа дэлхийг шуугиулж байсан нөхөр билээ.

Блүүмберг дээр гарсан мэдээлийг экселийн хүснэгт рүү оруулж байгаад жаахан тоогоор тоглосноо та бүхэнтэй хуваалцъя.

Дэлхийн хамгийн баян 200 хүний дундаж нас нь 65 байна. Түүнчлэн эдгээр нөхдүүдийн 50% нь тэтгэврийн насныхан байгаа бөгөөд 70-с дээш насныхан нь бараг 40%-ийг нь эзэлж байна. Өөрөөр хэлбэл дунджаар 15 жилийн дараа эдгээр нөхдүүдийн хөрөнгө хэн нэгэнд цаашаа өвлөгдөнө гэсэн үг. Энэ нь юу гэсэн үг вэ гэхээр шинэ эзнээс шалтгаалж тухайн бизнесийн стратеги чиглэлд огцом өөрчлөлтүүд гарах магадлалтай юм.  40 наснаас доош тэрбумтан энэ 200 хүн дотор ердөө 4 хүн л байна. Тэгэхээр эд хөрөнгө тийм амархан хуримтлагддаггүй ажээ. Гэхдээ 28 настай фэйсбүүкийн эзэн Mark Zuckerberg дэлхийн хамгийн залуу тэрбумтан болж 88-д жагсаж байгааг дурдахгүй өнгөрч болохгүй. Датаг ажиглаж байхад хамгийн залуухан тэрбумтантай улсуудад АНУ, ОХУ, БНХАУ тус тус дарааллан жагсаж байна. АНУ ба БНХАУ-ын тэрбумтангуудын гол эх үүсвэр нь технологийн бизнес байхад ОХУ-ын бизнесменүүдийн баялагийн гол эх үүсвэр нь уул уурхай, метал болон олон төрлийн бизнес эрхэлдэг групп компаниуд байна.

Улс орон буюу тэрбумтангуудын иргэншлийг нь судалж харвал нийт 41 улсууд дэлхийн тэрбумтаны жагсаалтанд оржээ. Үүнээс хамгийн их нь АНУ буюу нийт 61 тэрбумтантайгаар нөгөө 200 хүний 30%-ийг дангаараа эзэлж байна. Энэ 61 тэрбумтаны хөрөнгө нь 955 тэрбумд хүрсэн бөгөөд дэлхийн 200 тэрбумтаны хөрөнгийн 37%-ийг дангаараа АНУ эзэлж байна. Ази тивийн хувьд Австрали ба Шинэ Зеландыг оруулаад нийт 15 улсын 47 тэрбумтан байгаагаас нийт хөрөнгө нь 481 тэрбум буюу дэлхийн 200 баяны нийт хөрөнгийн 20 орчим хувийг эзэлж байна. Ази номхон далайн бүс дэлхийн тэрбумтаны тоо болон хөрөнгийн үнэ цэнээр аль алинаар нь дэлхийн топ 200 дотор 20% орчим эзэлж байна.

Европ тивийн хувьд топ 200 тэрбумтаны жагсаалтанд  17 улсын 65 тэрбумтан нь бичигдсэн бөгөөд эдгээрийн нийт хөрөнгө нь 794 тэрбум буюу 200 тэрбумтаны хөрөнгийн 30% юм.

Өөрөөр хэлбэл дэлхийн хамгийн баян хувь хүмүүсийн хөрөнгийн 37% нь АНУ-д, 30% нь Европ тивд, 20% нь Ази тивд, үлдсэн 13% нь Өмнөд Америк болон Африк тивд байршиж байна.  

Өнгөрсөн жилд дэлхийн топ 200 тэрбумтаны ердөө 36 нь л хөрөнгөө 47 тэрбумаар бууруулж “муу ажилласан” бол нийт дүнгээрээ энэхүү 200 нөхөр маань цэвэр хөрөнгөө 346 тэрбум ам.доллараар жилийн дотор өсгөжээ. Энэ дундаас Мексикийн групп компани жилийн дотор 9.1 тэрбум ам.доллар алдсан бол Файсбүүкийн Маркийн хөрөнгө 6.8 тэрбум ам.доллараар багасаад байгаа билээ. Харин хөрөнгөө хамгийн өндөр хувиар өсгөсөн нөхрийг дээр дурдсанчлан Зарагийн босс тэргүүлж, дэлхийн №1 тэрбумтан Карлос удаалсан байна.

Бизнесийн чиглэлийн хувьд дэлхийн тэрбумтангууд маань голцуу уул уурхай, эрчим хүч, санхүү, үйлдвэрлэл, хэвлэл мэдээлэл, үл хөдлөх, жижиглэнгийн худалдаа, үйлчилгээ, технологи, харилцаа холбоо, эрүүл мэнд гэсэн ердөө 10 орчим салбарт л төвлөрч ажиллахаас гадна эдгээр олон янзын бизнесүүдийг цугт нь групп компанийн дор авч явдаг юм байна. Дэлхийн топ 200 тэрбумтаны бизнесүүдийн гол эх үүсвэрийн 20% нь групп болон холдинг компаниуд, жижиглэнгийн худалдаа 13%, технологийн салбар 11%, санхүүгийн чиглэл 10%, уул уурхай 8%-ийг тус тус эзлэн топ 5 салбарт тооцогдож байна.  

Бидний сайн мэдэх Өмнөд Солонгос улсаас Самсунг болон Хьюндайгийн эзэд л дэлхийн топ 200 баянд багтсан бол Японоос Uniqlo ба Softbank компаниудын 2 эзэн л багтжээ. Эрэмбийн хувьд Япон нь 17-62 байраар Солонгосын баячуудаас түрүүнд бичигджээ.

Манай хоёр хөршийн хувьд ОХУ 20, Хятад 5 тэрбумтан дэлхийн топ 200 баячуудын жагсаалтанд байгаагаас Оросын бизнесменүүдын баялагын эх үүсвэр нь олон төрлийн бизнес бүхий групп компани, уул уурхай, эрчим хүч гэсэн 3 төрөл л байгаа бол Хятадын хувьд технологи ба үл хөдлөх хөрөнгө л байгаа нь Монгол улсын хувьд сонирхох ёстой мэдээлэл болов уу.  Хойд хөрш маань байгалийн баялаг дээрээ дулдуйдан хөгжиж байгаа бол урд хөрш маань байгалийн баялагийг хөрвүүлэх технологи болон үйлдвэрлэл, үл хөдлөх дээр төвлөрөх үндэсний стратеги нь байж болох. Энэ хоёрын дунд байгаа Монгол улс баялагаасаа илүү хүний нөөц болон газарзүйн байршилаа хэрхэн давуу тал болгох ёстойг бодмоор ч юм шиг.