АН-аас бусад улстөрийн хүчнүүд Засгийн газрын тэргүүнийг Үндсэн хууль зөрчсөн гэдэгт санал нэгдэж байгаа. Саяхан “Шударга ёс” эвслийн бүлэг ил цагаандаа гарсан энэ байдалд толгой дохин хүч нэмлээ.

Үндсэн хуулийн зүйл заалтыг урдаас нь биш ардаас нь уншдаг болчихоод байгаа Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг албан тушаалдаа тогтох эсэх нь эргэлзээтэй. Тэгвэл Төрийн албан хаагчдын холбоо өчигдрөөс эхлэн төрийн албанд “Түр орлон гүйцэтгэгч” гэх ойлголтыг бүрэн халж байгааг нийт ард иргэд, төрийн албан хаагчдад сонордуулсан юм. Учир нь энэ байдал Засгийн газар 26 тоот тогтоолоо нууцаар хүчингүй болгосонтой холбоотой гэнэ. Тэгвэл одоогийн байдлаар Төрийн жинхэнэ албаны удирдах 4000 орчим албан хаагчдын 80 гаруй хувь нь “түр орлон гүйцэтгэгч” хаягтайгаар ажилласаар байгаа. Тухайлбал, Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар, Татварын ерөнхий газар, Гаалийн ерөнхий газар, Төрийн өмчийн хороо, Стандартчилал, хэмжил зүйн газар зэрэг агентлагийн дарга нараас гадна 13 аймгийн ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга, есөн аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын дарга, бүх яам, агентлагийн дэд дарга, нэгжийн дарга буюу газар, хэлтсийн дарга нар “түр орлон гүйцэтгэгч” гэсэн албан бус албан тушаалтай байгаа юм. Тэгэхээр нэгэнт Засгийн газар “Түр орлон гүйцэтгэх” журмаа Үндсэн хууль зөрчсөн гэх үндэслэлээр хүчингүйд тооцсон тул эдгээр “түр” хүмүүс хууль бус шийдвэрийн дагуу түр хугацаанд сууж үзсэн суудлаасаа буух учиртай болох нь. Учир нь Ерөнхий сайд өөрийн гаргасан шийдвэрээ хууль зөрчсөн гэдгийг мэдээд татчихсан. Үнэндээ энэ үйлдэл нь түүний гаргасан анхны эргэж буцаж буй шийдвэр биш билээ.

     Өмнө нь иргэн Д.Ламзавын нэхэмжлэлээр Тагнуулын Ерөнхий газрын дэд даргад Б.Ариунсанг томилсон нь хууль бус гэдгийг Үндсэн хуулийн цэц нотлохын өмнөх орой мөн л тушаалаа хүчингүй болгож байв. Тэгвэл арванхоёрдугаар сарын 10-ны өдрөөс эхлэн Засгийн газраас гаргасан 26 тоот тогтоол буюу Төрийн албанд сонгон шалгаруулалтгүйгээр иргэнийг “түр орлон гүйцэтгэгч” нэрийн дор томилох боломж олгоод байсан нь өөрөө Үндсэн хууль зөрсөн үйлдэл болоод байсан билээ. Тодруулбал “Түр орлон гүйцэтгэгч” нэрийн дор томилох боломж олгосон шийдвэр нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн нэгдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн “... хууль дээдлэх нь төрийн үйл ажиллагааны үндсэн зарчим мөн.”, дөчин тавдугаар зүйлийн нэг дэх хэсгийн “Засгийн газар хууль тогтоомжид нийцүүлэн бүрэн эрхийнхээ дотор тогтоол, захирамж гаргах...” гэж заасныг зөрчсөн болохыг ч Үндсэн хуулийн цэцийн гурван гишүүн хамтын шийдвэрээр маргаан үүсгэж хуралдаанд бэлтгээд байсан гэнэ. Яг энэ мөчид Засгийн газар 26 тоот тогтоолоо хүчингүй болгосон энэ үйлдлийг Төрийн албан хаагчдын Засгийн газрыг Үндсэн хуулиас давсан хууль бус үйлдэл хийж байснаа албан ёсоор хүлээн зөвшөөрлөө гэж үзэхэд хүрч буйгаа дуулгасан юм. Тус холбооны дэлгэж буй баримт болоод Үндсэн хуулийн цэцийн дүгнэлт зэргээс үзэхэд Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг хагас жилийн хугацаанд гурван удаа хууль зөрчөөд байгаа юм байна.

     Иймд Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг болон ЗГХЭГ-ын дарга Ч.Сайханбилэг нарыг “Хууль зөрчөөгүй” гэж тайлбар хийж байсан үйлдэлдээ ёс зүйн хариуцлага хүлээж, нийт ард иргэдээс уучлал гуйх нь зүйтэй гэсэн шаардлагыг ч тавьж байгаа юм. Мөн тэдний зүгээс Засгийн газар, бүх яам, агентлаг, орон нутгийн засаг захиргааны байгууллагын удирдлагыг “түр” томилсон шийдвэрүүдээ хүчингүй болгосон талаараа олон нийтэд мэдээлэхийг шаардаж байгаа юм. Үүнээс гадна Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг өнгөрсөн амралтын өдөр буюу 13-нд Буянт-ухаа цогцолборт төрийн албан хаагчидтай хийсэн уулзалтын үеэр “Төрийн албан хаагчдыг хагас бүтэн сайн өдөр, өглөө наймаас оройн найман цаг хүртэл ажиллуулах” тухай мэдэгдэл хийснийг Төрийн албан хаагчдын холбоо буруушааж байв. Учир нь Монгол Улсын нэгдэн орсон “Иргэний нийгэм, эдийн засгийн эрхийн тухай олон улсын пакт” болон Хөдөлмөрийн тухай хуульд зааснаар ажлын цаг нь найм байхаар, хэрэв илүү цагаар болон амралтын өдрөөр ажиллуулсан бол илүү цагийн хөлсийг олгохоор заасан байдаг байна. Тиймдээ ч тус хуулийн хэрэгжилтийг Засгийн газар хангаж, биелэлтэд нь хяналт тавих үүрэгтэй юм. Гэтэл Засгийн газрын тэргүүн нь төрийн албан хаагчдыг өөрийнхөө “хувийн албат” мэтээр хандаж хариуцлагагүй, хүчин төгөлдөр үйлчилж буй Хөдөлмөрийн хууль тогтоомжоосоо давсан мэдэгдэл хийж байгаа нь хувийн хэвшилд нөлөөлж хүний хөдөлмөрийг үнэгүйдүүлэх эрсдэлтэй байгааг ч давхар сануулж байна.





Д.БУЛГАН