Их сургууль хүн болгонд зориулагдсан эд биш юм. Нэг өрөөнөөс нөгөө өрөө, шалгалтнаас шалгалтын хооронд, бичиг цаасан дунд амьдрах нь маш их стресстэй. Олон тооны оюутан үүнийг давж гарч чаддаггүй байна. Хэдийгээр тэд даван туулж чадаагүй ч энэ нь бүтэлгүйтсэн гэсэн үг огт биш юм. Зарим нэг нь өөрийн хүсэл тэмүүлэлдээ хөтлөгдөн гарч байхад, зарим нь хэтэрхий их зугаа цэнгэл хөөснөөс болж гарч байх жишээтэй. Хэдий тэд өөр өөр замаар их сургуулиа орхисон ч бүгд гайхалтай амжилтын эзэд болсон юм.

Харвардын Их Сургуулийг хаясан эдгээр амжилтын эзэд хэн бэ?

Багийн найз Пол Аллентайгаа нийлэн Microsoft-г байгуулахаар 20 настайдаа сургуулиа орхисон Билл Гейтс.
Харвардад суралцсан жил: 1973-1975

Тэрээр Харвардад хатуу чанга, шаргуу хичээл зүтгэл шаардсан математикийн ангид элсэн оржээ. Түүний хувьд 36 цаг сурах, хичээлээ хийх, 10 цаг унтах, 2 цаг хүмүүстэй ярилцах, нийгэмших эцэст дахин эхнээс нь эхлэх гэсэн хэв маягтай эвлэрэх хэрэгтэй болжээ.  Гейтс сургуулиа орхисон учир нь Полтой хамт анхны программ хангамж үйлдвэрлэлийн салбарыг бий болгох байв. Microsoft-н хэмжээлшгүй эрхт хаан Гейтс $81 тэрбум долларын хөрөнгөөрөө дэлхийн хамгийн баян хүний жагсаалтыг маш  удаан тэргүүлж үзлээ мөн тэргүүн эгнээнд багтсаар ч байна. Саяхан тэрээр захирлын суудлаа өгөн компанийхаа технологийн зөвлөхийг хийх болсон бөгөөд Гейтс болон түүний эхнэр Мелинда нар өөрсдийн Bill and Melinda Gates сангаа байгуулж, одоогийн байдлаар уг сандаа $30 тэрбум долларыг буянаа үйлсэд зориулан зарцуулаад байна.

Бостоноос гаралтай жүжигчин маань Харвардад сурч байхдаа жүжигчний сонгон шалгаруулалтанд орохын тулд хичээлээ таслах хэрэгтэй болсон байна. Даймон Англи хэлний ангиа төгсөх курсдээ буюу “Geronimo: An American Legend” кинонд дүр авсныхаа дараа хаяжээ. 1997 онд “Good Will Hunting” кинонд тоглох хүртлээ ямар нэг олигтой амжилт гаргаагүй Даймон уг киногоороо Академийн шагнал хүртсэн юм. Тэр мөчөөс эхлэн Даймоны карьер  хурдтай өсөн түүнийг $75 сая долларын хөрөнгийн эзэн болгожээ. Жүжигчин, найруулагч маань хүмүүнлэгийн ажилд идэвхтэй оролцдог нэгэн бөгөөд Water.org-г үүсгэн байгуулсан хүмүүсийн нэг юм.

 Өөрийн оюутны байрандаа дэлхийн хамгийн том нийгмийн сүлжээ болох Facebook-г бүтээсэн Марк Зукерберг.
Харвардад суралцсан жил: 2002-2004

2004 оны 2 сарын 4-ны өдөр Facebook анхны хувилбараа нийтэд танилцуулсан юм. Харвардын оюутны байранд бүтэж байсан Зукербергийн Facebook сайт нь өдгөө $298 тэрбум долларын үнэлгээтэй болжээ. Сайтаа нээгээд төд удалгүй Зукерберг сайтаа үргэлжлүүлэн хөгжүүлэхийн тулд сургуулиа орхин Пало Алто руу нүүсэн бөгөөд 2012 онд Facebook-г олон нийтэд нээлттэй компани болгосон нь технологийн салбарын түүхэнд 4-т бичигдэхээр IPO болон тэмдэглэгдсэн байна. Тухайн үед зах зээлээс $16 тэрбум долларын хөрөнгийг татан төвлөрүүлжээ.

Хэдийгээр сэтгэл судлалын анги төгссөн ч гэсэн тэрээр Morgan Stanley-д арилжаачнаар ажиллах болж. Дараагаар нь технологийн старт-ап Drop.io компаний бизнесийг хөгжүүлэхээр ажилласан байна.  2008 онд Харвардын Бизнесийн сургуульд элсэн орсон ч мөн удалгүй өөрийн LearnVest-г үүсгэн байгуулахаар сургуулиа орхижээ. Learnvest нь старп-ап компаниудад санхүүгийн төлөвлөгөө бичих, санхүүжилт татах зэрэг зөвлөх үйлчилгээ үзүүлдэг байна. Одоогийн байдлаар түүний компани $100 сая долларын үнэлгээтэй хамгийн амжилттай яваа хувийн санхүүгийн компаниудын нэг болжээ.

2004 оны 6 сард сургуулиа орхин, Марк Зукербергийг даган Пало Алто руу явсан залуу бол Московиц. Facebook-д байхдаа тэрээр технологи хариуцсан захирал, инженерингийн орлох захирлын албыг тус тус хашиж байжээ. Московиц 2008 онд Facebook-ээс гаран өөрийн программ хангамжийн компани болох Asana-г байгуулжээ. Эхнэртэйгээ эхлүүлсэн уг старт-ап нь сая сая долларын орлоготой, дэлхийг хамарсан том бизнес болсон байна.  Сонирхолтой нь тэдний анхны хөрөнгө оруулагч Facebook бөгөөд компаний 2,3%-г эзэмшдэг байна.