“Миний нутгийн шорооноос бурхан гуйсан ч бүү өг” гэх хатуу үгийг Галданбошгит хаан зарлигдсан нь бий. Гэтэл харийнхны хөлд талхлагдаж наашаа ч үгүй цаашаа ч үгүй гацчихаад байгаа онцгой бүс яах аргагүй өмнийн цэнхэр говь дэх Оюутолгой.

Тэнд орчин цагийн маш сайн тохиролцсон “шорон”-г бий болгож түүнийхээ төлөө орон нутгийн дээгүүр тушаалтнуудын амыг барьж чадсан суу заль дүүрэн Канадууд Ханбогдыг хэрэн амьдарч байна. Тэнд тэмээнээс тэмдэгтэй хэд хэдэн асуудал нь говийн хөрсний өвчлөл, ундны усны хомсдол, гэр бүл төлөвлөлт.

Тэгвэл Монгол Улсын аюулгүй байдлыг сахих хамгаалах зүй ёсны эхний асуудалд гэр бүлийн тогтвортой байдал гэсэн нь бий. Тэгвэл эх орондоо ажиллаж байгаа хэрнээ Оюутолгойд үй олон залуус халуун ам бүлээсээ хэдэн сараар холдож ажилчдын хуаран гэгдэх нүүдлийн контенерт үйл ажиллагаагаа явуулж байгаа хэрнээ Эрдэнэттэй жишихүйц хот босгоно хэмээн том дуугарч байгаа нь ичгэвтэртэй. Үр өгөөж, ашиг орлогоороо Эрдэнэт үйлдвэрээс даруй гурав дахин их хэмээн нэгэнтээ судлагдаад байгаа Оюутолгойд бүтээн байгуулалт, ашиглалт ярьж эхэлсэнээс тоолбол даруй ардчилалтай нас чацуу шахуу хугацаа яригдана. Гэтэл өнөөдөр Рио Тинто гэгч том толгойтой компани Монгол иргэдийг төртэй юутай нь доромжилж бидний санаанд хууль дүрмээ нийцүүлэхгүй бол бид нэг ч төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийхгүй хэмээн дамшиглаж Монгол хүн бүрийн өмчийг хувьчлаад холоос ирээд хот минийх гэгч авирлаж байгаа нь гайхаш төрүүлнэ. Хамгийн утгагүй нь Оюутолгойн гэрээ маш их устай болсон гэдгийг төрийнхөн ч гэлтгүй мэддэг хэрнээ өнөөг хүртэл асуудлыг шүүмжлэх нь бүү хэл харийнхны амыг дагаж аашийг нь олох гэж нийтээрээ зүдэрч байгааг юу гэх вэ. Говийнхон амны усаа Оюутолгойн судсыг барьж буй Канадуудын гарт атгуулж өөрсдөө хүн малгүй усаа эрэн бэдэрч байгаа нь эзэн хүний аяаг ааш мөн үү. Гэр болгоны хойморт эргүй хүүхнүүд зүдэрч харийнхны халаасны мөнгөөр амьжиргаагаа залгуулж байгаа эмгэнэл өмнийн говьд байна. Эмэгтэйчүүдийн болон бэлгийн замын өвчлөл тэнд хэрээс хэтэрсэн гэдгийг эмнэлгийн байгууллагынхан хэлдэг юм билээ. Итгэхгүй бол эрүүл мэндийн үзлэгийг Оюутолгой компанийг мөлжиж амьдардаг айл бүхэнд хийвэл асуудал хэрээс хэтэрчихсэн байгааг төвөггүй мэдмээр. Гэтэл тэртээ манжийн үеийн харийнхны дарлал шинэ зуунд ч мөн бий болчихоод байгаа мэт дүр зургийг харсаар амьдрах нь энэ цагийн нийгмийн гажуудал уу, ганхаж буй төрийн бодлогын алдаа юу. Нийт олноороо баяждаггүй юм аа гэхэд нэг хэсэгхэн сумын иргэдийн нийгмийн асуудлыг анхаарвал яасан юм бэ. Соёлын довтолгоог Оюутолгойгоос эхлье.

М.МӨНХТУНГАЛАГ