Сүүлийн саруудад манай улсын эдийн засгийн нөхцөл байдал сангүй байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор иргэдийн амжиргааны түвшин огцом доошилох болсон байна.

Барьж дийлэхгүй байгаа барааны үнэ ханш өдөр ирэх тусам нэмэгдсээр хяналтнаас гарсаар байгаа нь улсын эдийн засагт сөргөөр нөлөөлж байна. Өнөөдөр цалингаас цалингийн хооронд амьдарч буй Монголын ард түмэн энэхүү үнийн өсөлтөд чирэгдэж байгаа нь илт.

    Эдийн засаг хямрах нь, элгээрээ мөлхөх нь гэх боловч бодит байдал дээр аль хэдийн уналтад ороод эхэлчихсэн байгаа юм. Манай улсын наймаачид тэмдэглэлт өдөр баяр ёслолын үеэр барааныхаа үнийг улам нэмдэг нь уламжлал болоод буй. Удахгүй болох шинэ жилийн баяраар бараа бүтээгдэхүүний үнийг хэрхэн нэмэгдэхийг таашгүй. Мэдээж буурахгүй нэмэгдэх бизээ. Гэхдээ нэмлээ нэмлээ гэхэд хэд дахин нугалж байгаа нь хэрээс хэтэрч байна. үүнд ямар ч хяналт алга. Цалингаас цалингийн хооронд амьдарч буй иргэдэд энэхүү үнийн өсөлт дарамт болж байна.

   Сарын цалингаа амьдралдаа хүргэх гэж зүдэрч байгаа. Цалин хөлсийг нэмэхгүй атал барааныхаа үнийг нэмж байгаа явдал иргэдийн бухимдлыг төрүүлээд байгаа билээ. Өнөөдөр нийгэм ядуу, замбараагүй байна. Цалин хөлс хаанаа ч хүрэхгүй байгаа нь ийн ядуурлын тоог нэмэгдүүлж буй хэрэг. Нэг сая хүрэхтэй үгүйтэй орлоготой, өрнөөс өрний хооронд амьдарч байна. Төр засаг нь юу хийж харж байна вэ?. Үүнээс гадна үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан цалингийн дундаж, болоод худалдааны салбарын борлуулат, үнэ ханшийн мэдээлэл хаанаас гарч ирээд байгаа тоо вэ?

    Хэмээн иргэд гайширч байна. Судалгаа хийсэн үзүүлэлт иргэдийн гайхшралыг төрүүлж байгаа бөгөөд бодит байдлаас хол тасарсан тоо гаргаж байна хэмээн шүүмжилж байгаа юм. Өрхийн орлого 5 ам бүлтэй айл 3 саяаас наашгүй зарлагатай бөгөөд хүүхдийн сургалтын төлбөр, байр, цахилгааны үнэ, өдөр тутмын автобус унааны зардал, өдрийн цайны зардал, ойр зуурын саван боок, талх тариа гэх мэт. Тэгэхэд 1 сая хүрэхтэй үгүйтэй орлоготой, өрнөөс өрний хооронд амьдарч байна. Өөрсдөө баян болохоор ард түмний яаж зовж байгааг мэдэхгүй мэдэхийг ч хүсэхгүй байгаа бололтой.

  Гэхдээ тэдний ийн гэдэс цатгалан яваа нь ард түмний ач. Тэд ард түний татаварын мөнгөөр ийн хоосон хонохгүй хахац цацсан баян болж буйгаа умартаад байгаа. Ард иргэд нойр хоолгүй хөдөлмөрлөж тэдний баасыг бэлдэж байгаа мэт. Үнэндээ иргэд өөрсдийн үр хүүхдээ тэтээхийн тулд ийн хамаг хүч хөдөлмөрөө шавхаж байхад тэдний хөдөлмөрийг татвар хэлбэрээр мөлжигсдийн тоо олширсоор буй.

  Өнөөдрийн байдлаар үнийг тогтворжуулж цалин хөлсийг нэмэх шаардлага нийгэмд бий болоод байгаа. Цалин нэмэгдэхэд бара бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгддэг асуудлыг таслан зогсоож тогтвожуулан хяналт тавих хэрэгтэй. Ингэж байж цалин хөлс нэмэгдсэний үр шим нь гарах болно. Үүнээс гадна МҮЭХ, Хөдөлмөрийн яамны гурван талт хэлэлцээрийн дагуу 2013 онд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг шинэчлэн тогтоож 192 мянга болгож байсан.

   Тэгвэл ирэх 2015 онд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг шинэчлэн тогтоох юм байна. Учир нь Хөдөлмөр, нийгмийн зөвшлийн гурван талт үндэсний хорооноос хоёр жил тутамд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг шинэчлэн тогтоодог юм. Гэвч ийнхүү нэмэгдүүлж байгаа хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ иргэдийн амьдралд төдийлөн үр дүнгээ өгдөггүйг иргэд шүүмжилдэг билээ. Монгол Улсад хөдөлмөр эрхэлдэг 1.1 сая хүн бий гэсэн мэдээлэл бий бөгөөд үүний 200 орчим  мянга нь төрийн албан хаагч, үлдсэн 800-гаад мянган хүн нь хувийн хэвшилд ажилладаг.

  Харин эдгээр 800 мянган хүнээс ердөө 6000 гаруй хүн нь  хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр цалинждаг байна. Иймд Хөдөлмөр нийгмийн зөвшилцлийн гурван талт Үндэсний хорооны шийдвэр ажиллах хүчинд төдийлөн эерэг нөлөө үзүүлэхгүй нь харагдаж байна. Тэгэхээр хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг бус хөдөлмөрийн хөлсний дундаж хэмжээг нэмэх зайлшгүй шаардлага урган гарч байгаа юм. Хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр цалинждаг хүмүүс бол орцны жижүүр, туслах малчин гэх мэт нарийн ур чадвар шаарддаггүй ажил байдаг аж.

  Энэ мэтчилэн хаа сайгүй цалин мөнгөний асуудатай байгаа. Энэ ондоо ийн нэмэх талар ярьж байгаа ч он гарсаны дараа эрх мэдэлтнүүдийн санаа хаашаа өөрчлөглөх нь мэдэгдэхгүй. Хэрэв цалин нэмэгдэх юм бол иргэд ядаж өрнөөсөө салах боломж нэээгдэх биз ээ. Гэхдээ цалин нэмэгдэхэд бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний үнэ дагаж нэмэгдээд байвал цалин хөлс нэмсний үр шим гарахгүй. Тиймээс үүнийг ч мөн тооцоолох хэрэгтэй.