Монгол Улсын баруун хязгаарт Баян-Өлгий нэртэй нэг аймаг бий. Тус аймгийн амьдрал ямар өнгөөр өрнөж, энд ямар амьдрал буцалдаг вэ гэдгийг монголчууд төдийлөн мэддэггүй.

Саяхан, ХЭҮК-ын гишүүн П.Оюунчимэг ярицлага өгч Баян-Өлгий аймгийн ЕБС-ийн нийт 43 сургуулийн хоёрхон нь сургалтаа монгол хэлээр явуулдаг. Цэнгэл сум болон аймгийн төвийн нэг сургуульд л монгол хэл үздэг. Бусад нь сургалтыг казах хэл дээр явуулж, тэнд амьдардаг халх болон торгууд урианхай хүүхдүүдийн эрхийг зөрчиж байна хэмээн ярьжээ.

Улс орны хэмжээнд Ерөнхий боловсролын сургалтыг Монгол хэл дээр явуулна гэсэн Төрийн бодлого Баян-Өлгийд аль хэдийнэ алдагдаж, тэнд амьдардаг монгол хүүхдүүдийн эрх зөрчигдөж байхад БСШУС-ын яам таг чиг сууна.

Сүүлийн үед Баян-Өлгий аймгийн Засаг дарга А.Гылымхан, ИТХ-ын дарга Д.Бауыржан нар Хятадын Гоминданы талд урваж, тусгаар тогтнолын дайсан болж явсан Оспан гэх казах хүний 120 насны ойг өргөн цар хүрээтэй тэмдэглэх бэлтгэл ажлыг эхлүүлжээ.

1940-өөд онд Монгол Улсын баруун хязгаарын үймээнийг дэгдээж, тусгаар тогтнолын эсрэг дайсагнаж асан Оспан гэгчийг казах үндэстний баатраар нэршүүлж, хөшөө дурсгал ч босгох бөгөөд үүнийг аймгийн бизнесмэнүүд санхүүжүүлэхээр төлөвлөсөн байх юм.

Оспан гэж хэн бэ?

Оспан гэж казахын Абах Керей овгийн Молхы угсаатан Исламын хүү. 1899 онд одоогийн Шинжаны нутаг болох Өвөр Алтайн Хөх тохойн Хүрд гэх газар төрсөн. Түүний талаар ийм мэдээ Баруун хязгаарын тулгаралттай холбоотой түүхийн баримтуудад бичигдэн үлджээ.

1930-аад оны сүүлч, 1940-өөд оны эхээр Оспан Шиньжанд зэвсэгт бүлэглэлийг бий болгож, тусгаар тогтнол, эрх чөлөө, шашин шүтлэгийнхээ төлөө тэмцэх нэрээр үймээн дэгдээж эхэлсэн. Түүнийхээ төлөө Хятадын Гоминданы цэргийн мөрдлөг, цохилтод өртөж, дүрвэн зугтааж, уул хадаар бүгэн тэнүүчилж явсан энэ хүний тухай ХХЕГ-ын Хилийн цэргийн төв архив, түүхийн секторын эрдэм шинжилгээний ажилтан, доктор (Ph.D) дэд хурандаа Н.Даваадорж 2018 онд нэлээн дэлгэрэнгүй нийтлэл бичсэн байдаг.

үргэлжлэлийг эндээс