Манай улсаас өөр валютын ханшаар санхүүгээ зохицуулдаг орон үгүй биз. Ам.долларын үнэ өсөнгүүт өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүний үнэ өсчихдөг. Нээх их сүртэй өсөөгүй л байна сүр бадруулаад гэх байх. Гэхдээ яван чангарна гэгч нь он гарсаар болов. 

Өдгөө 3 төгрөгөөр нэмэгдчихвэл 2000 төгрөгтэй тэнцэх нь ээ. Энэ сарын 23-ны өдөр 1989 төгрөг байв. Харин өнөөдрийн байдлаар монгол банкнаас зарласан үнэ 1986 төгрөг. “Найман шарга” зах дээр долларыг 1993 төгрөгөөр авч, 1995 төгрөгөөр зарав. Харин арилжааны банкнууд 1982-1988 төгрөгөөр авч, 1994-1997 төгрөгөөр худалдаж байна.

Өсөх, буурах чанарын ялгаа огт алга. Нэг өдөр буурлаа, нөгөө өдөр нь нэмэгдэнэ. Гэтэл мөнөөх доллар аа дагаж нэмэгдсэн мах, ногоо, гурилын үнэ эргэж буурч байгаа зүйл огт алга. Тэгэхээр Шийдлийн засгийн газар "ам.долларын өсөлт" дээр юу ч хийх байхаар шийдсэн бололтой. Н.Алтанхуяг ерөнхий сайд байхдаа "1384 төгрөгт ам. долларыг барина" гэж хэлээд олонтаа амаа асуулгаж байсан түүх бий. Тэрхүү түүхийг давтахыг хүсээгүй дээ гадаад валютын өсөлтийн талаар ганц ч үг ган хийхгүй байна уу.

Ч.Сайханбилэг та улс эх орныхоо хөрөнгө оруулалт буурч хасах гарсан гэдгийг дуулаа байлгүй дээ. Улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлого, тусламжийн нийт хэмжээ 2015 оны эхний 2 сард 745.6 тэрбум төгрөг, зарлага, эргэж төлөгдөх цэвэр зээлийн нийт хэмжээ 930.9 тэрбум тoг болж, улсын нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн нийт тэнцэл 185.3 тэрбум төгрөгийн алдагдалтай гарсан.  Хөрөнгө, санхүүгийн данс 2014 оны 4 дүгээр улиралд 152.3 сая ам.долларын ашигтай гарч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 325.5 сая ам.доллар буюу 68.1 хувиар буурчээ. Монгол Улсад оруулсан гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт өнгөрсөн оны дөрөвдүгээр улиралд 51.6 сая ам.долларын алдагдалтай гарч, өмнөх оны мөн үеийнхээс 516.1 сая ам.доллараар буурсан байна. Санхүүгийн хөрөнгө оруулалтын алдагдал өмнөх оны мөн үеийнхээс 17.1 сая ам.доллараар буурав гэж статискчид гаргажээ.

Шийдлийн Засгийн газар ажлаа аваад 100 гаруй хонож байна. Тэд эдийн засгийг сэхэхийн тулд гаднаас зээл авна л гэж ярилцаж амжсан. 290 тэрбум  төгрөгийн зээл нэмж авах нөхцөл бүрдсэн хэмээн Сангийн сайд хэлсэн удаатай. Гэсэн хэдийн хэдий ч өр аваад дахин "өр" гэж эсэргүүцэх нэгэн бий. Ард түмэн хүүхдүүддээ "өр өвлүүлэх"-ийг хүлээн зөвшөөрөхгүй нь ойлгомжтой болохоор тэд энэ асуудлыг хэрхэн шийдэх ээ мэдэхгүй суугаа. 

Ямартай ч Ч.Сайханбилэг өмнөх Ерөнхий сайдынхаа алдааг давтаж амаа асуулгахгүйн тулд ам.долларын талаар ганц ч үг ган хийхгүй байхаар шийджээ. 

 

Х.Даваа