Миннесота мужийн умард хэсэгт, Дулут хотоос ердөө наян бээрийн алсад Дундад зууны үеийн нэгэн шилтгээн орших бөлгөө. Шилтгээн гэж нэг ийм л байх ёстой гэсэн шиг хээнцэр ганган хийцтэй эрт үеийн тэр чамин барилгыг 1920-оод оноос хэн нэгэн баян хүн өчнөөн их мөнгөөр худалдаж авснаас хойш элдвийн сүнс, хий үзэгдлийн тухай ярианы сэдэв болсон эдүгээ цагийн нэгэн дунд сургууль болон хувирчээ. Эрдэм боловсролын өргөө болон өөрчлөгдсөн энэ сургуулийн өнцөг булан тохойноос авахуулаад хана туургыг нь чимэх эрт эдүгээ үеийн уран зургууд тэрчлэн дээвэр, хана туурганых нь ганц тоосго, ширхэг хадаасанд элдвийн явдал учир, хоргодож хоцорсон хий үзэгдэл, сүнснүүд агуулагдах болой. Гэхдээ тэрхүү учир битүүлэг явдал учир, хий үзэгдэл сүнс хамгийн ихээр агуулагдаж байдгаас хүмүүст үе үе үзэгдэж харагддаг нь тус сургуулийн үзэгчдийн их танхим ажээ.

Миннесота мужийн Хиббинг хот бол угтаа ашигт малтмалын уурхайн ажилчдын бяцхан суурин байжээ. Франк Хиббинг хэмээх нэртэй эрхэмсэг эр 1892 онд энд анх түрүүнд ирж ашигт малтмалын орд нээн ашиглах болсоноос хойш хүмүүсийн хөл тасарсангүй, харин ч ар араасаа нэмэгдсээр ердөө жилийн дараа 1893 онд Дээд суурин хэмээн нэрлэгдэх болсон бол үүнээс арван таван жилийн дараа ноён Хиббингийн ач гавъяаг санан дурссан оршин суугчид нь Хиббинг хот гэх болжээ. 1914 онд нийтдээ наян дөрвөн сая долларын үнэ цэнэ хүрсэн Хиббингийг дэлхийн хамгийн баян, эдийн засгийн ашиг орлоготой суурин хэмээн үзэх болсон нь учиртай. Оливер майнинг компани болон түүний Юнайтед Стейтс хэмээх охин компанийн хөрөнгө оруулалт тус сууринд орж ирэхээс гадна энэ бяцхан суурингийн байршлыг нэгээс нөгөө рүү нүүлгэн шилжүүлэх шаардлагууд бий болдгоос үүдэж асар их хөрөнгө мөнгө тийшээ урсдаг байлаа. Тухайлбал, 1920 онд Хиббинг суурингийн яг төв хэсгээс төмрийн хүдрийн орд илэрсэн тул тус ордыг ашиглахын тулд энэ бяцхан хотыг байршлаас нь өөрчлөх шаардлага аяндаа ундарч үүнээс үүдэн оршин суугчдад нь мөнгө төлөх болжээ. 

Харин тэр жилийн дөрөвдүгээр сарын хорин наймны өдөр Хиббингийн сургуулийг барьж бүтээх ажил эхэллээ. Гурван сая есөн зуун хорин долоон мянга гурван зуун хорин таван долларын өртгөөр баригдах тус сургуулийн ажил төрөлд Билл хэмээх нэгэн эрхэм Нью-Йоркоос ирж оролцжээ. Ноён Билл урлаг уран сайхан, үзвэр үйлчилгээний ажилд туйлын дуртай, бас түүгээр ашиг орлого олж гаршсан нэгэн байсан тул шинэхэн сургуулийн үзэгчдийн их танхимын бүтээн босголтонд хөрөнгө оруулснаар түүнийг эзэмших болсон юм. Ноён Биллын мэдлийн тэрхүү их танхимд эхэндээ эстрад урлаг, дагшаа найрал хөгжмийн төрөл бүрийн үзүүлбэр, тоглолтууд байнга явагдахдаа сүнс, хий үзэгдэл, албин чөтгөрийн тухай яриа хөөрөө огт гарахгүй байсан мөртлөө рок-дуучин Роберт Циммерманы нэгэн удаагийн тоглолтоос хойш тэрхүү явган яриа анх түрүүн өрнөсөн юм. 
Роберт Циммерман Хиббингийн дунд сургуулийн 1959 оны төгсөгч учраас төрөлх сургуульдаа тийнхүү хүрэлцэн ирж тоглосноос хойш эртний шилтгээ, эдүгээх сургуульд хоргодон үлдсэн сүнсний тухай яриа хөөрөө тийнхүү өрнөсөн ч өмнө нь ч бас үнэн худал нь мэдэгдэхгүй домог хууч болон өгүүлэгдэж байжээ. 

Өнөөдөр 17 мянган оршин суугчидтай Хиббингийн уурхайд ажиллахаар хол ойроос хүмүүс ирдэг боловч эртний шилтгээн, эдүгээх сургуульд ажиллагсад л хий үзэгдэл, сүнс сүгтэй илүү ихээр тохиодог юм. Тэдний нэг ноён Чак Перри 1979 оноос Хиббингийн сургуульд ажиллахаас өмнө тэдгээр сүнс, хий үзэгдлийн тухай өчнөөн ихээр сонссон бол сургуульд найруулагчийн туслахаар ажилласнаас хойш урьд нь үнэмшихэд бэрх элдвийн юмстай өөрийн биеэрээ учрах болжээ. Олон түмний дунд үлгэр жишээ хэмээн хүндлэгддэг Чак Перри хүмүүст эвгүй сэтгэгдэл төрүүлэх, эс бөгөөс инээдэм тохуу болох вий гэж ичиж болгоомжилдгоос үүдэн сүнс сүг, хий үзэгдэлтэй тохиосноо огт ярьдаггүй байсан бол харин энэ удаа илүү баримт сэлттэйгээр өгүүлсэн юм. 

Урьд өмнө сургуулийн дотор болж өнгөрсөн эмгэнэлт явдлуудыг тэрээр сайн мэддэг байж. Сургуулийн тагтан дээрээс нисэж үхсэн, үзэгч-дийн суудал дээр зүрх нь зогссон, их танхим дотроо эрхэм ноён Билл хэрхэн золгүйгээр таалал төгссөн зэрэг учир битүүлэг аймшигт явдлуудыг Чак өөрийн нүдээ-рээ үзэж харж явсан хэдий ч хэнд ч урьд нь өгүүлж хэлэлгүй нууцлан хадгалсаар ерээд оны эхэн үе буюу Боб Дилан өөрийнхөө нэрэмжит наадмыг зохиосон тэр өдөр хүрч, бүүр тодруулбал түүний нэгэн шүтэн бишрэгчдийг гайхаж алмайруулсан сүнс, хий үзэгдлийн хэрэг явдлаас болж нууцыг дэлгэх болсон юм. 

Оршуулгын газраар хэрэн явсан хэн хүнд сүнс, хий үзэгдэл өчнөөн төчнөөнөөр таарах боловч тэдгээрийг гэрэл зургийн хальсан дээр буулгахын аргагүй, цаг, мөнгө, хальс гурвыг үрэхээс өөр нэмэргүй гэдгийг сонссон Чак Перри сониучирхан өөрөө ч туршиж үзсэн бөгөөд харин энэ явдал түүний ажлын талбар дээр тохиохыг ер санаагүй байж. 

Сургуулийн үзэгчдийн их танхимд Миннесота муж улсын Тусгай боловсролын департаментын ажилтан эмэгтэй хүрэлцэн ирж үзвэр үзэж суухдаа эргэн тойрныхоо байдлыг буулгахаар хэд хэдэн кадр гэрэл зураг даржээ. Харин гэрэл зургийн хальсанд юу ч буугаагүй мөртлөө үзэгчдийн Их танхимын дөчин долоо дугаартай суудал дээр суугаа бүрх малгайтай эрэгтэй хүний бүүдгэр саарал өнгийн дүрс л тодрон харагдах ажээ. Дөчин долоо дугаартай тэр суудал дээр яагаад ч юм хүмүүс огт суудаггүй, тэр ч байтугай учир явдлыг сайн ойлгох насанд ч хүрээгүй бага ангийн сурагчид тэр суудлаас айн жийрхэж бүүр холуур тойрдгийг Перри мэдэх билээ. Гэтэл хүн бүхэн сэжиглэн жийрхдэг дөчин долоодугаар суудал дээр суусан тэрхүү эрэгтэй хүний зэвхий саарал дүрсний учрыг бодоод бодоод олсонгүй. 

1999 онд Перрид нэгэн жигтэй явдал тохиолджээ. Тайзан дээр өрнөж буй жүжгийн үйл явдалд дуу чимээ оруулах зорилгоор тэрээр цахилгаан хөрөөгөөр хөрөөдөж тайзны ард сууж байжээ. Нэг хэсэг цахилгаан хөрөөний дуу чимээг тийнхүү орилуулж суусны эцэст хэсэг зуур завсарлахаар болж, энэ хооронд Перри аяга кофе уучихаад эргэн иртэл хөрөө байсангүй. Харин тайзны нөгөө ар талд хэвтэж байв. Хөрөөгөө эргүүлэн авчирч дэргэдээ тавьчихаад дараагийн үзэгдлийн үйл явдлыг хүлээж суутал цахилгаан хөрөө гэнэт хяхтнан дуугарчээ. Давхийн цочсон Перри хөрөөгөө хартал цахилгааны залгуурт залгагдаагүй мөртлөө учиргүй чангаар чихэнд чийр хадаан янгинан дуугарч байсан тул түүнийг тайзны араас бушуухан авч холдуулсан гэдэг. Түүнээс өмнө 1996 оны 11 сарын 26-ны өдөр үзэгчдийн их танхимд хэн ч байгаагүй мөртлөө суудлын дундаас гэнэт гал асч улмаар их түймэр дэгдэх дөхжээ. 

Бас жүжиг эхлэхээс өмнө нүүр хувиргагч өрөөндөө орохыг харсан жүжигчид араас нь ортол тэнд хэн ч байсангүй. Перри ч тэр өрөөнд ороод хэсэг байснаа гарч ирэхэд хонгилд хүлээж байсан жүжигчид түүний араас орж ирцгээсэн боловч өөрийг нь огтхон ч олж харсангүй гэдэг. Ийм явдал тэр өрөөнд орсон хүн бүхэнд давтагджээ. Сургуулийн үйлчлэгч үдэш оройн цагаар ирж өрөө тасалгаануудыг цэвэрлэдгийг хүн бүхэн мэдэх билээ. Үйлчлэгч авгайд хүртэл үл мэдэгдэх хэн нэгний алхаа гишгээ үдэш оройн цагаар хоосон анги танхимуудын дотор нэг биш удаа ажиглагдан сонсогддогийг Перрид сэмхэн хэлсэн бол сүнс, хий үзэгдэл судалдаг сүржин хүмүүст хүртэл Хиббингийн сургуульд бүчсэн сүнснүүд өөрсдийгөө танилцуулж амжжээ. 

Хиббинг хотын оршин суугч Брейн Леффлер гэдэг хүн Умард Миннесотын сонин хачныг судлах нийгэмлэгийн гишүүний хувьд тэр сургуульд хоргодсон сүнс, хий үзэгдлүүдийг зайлуулахаар хүрэлцэн иржээ. Дотор нь орсон хэн хүн үл үзэгддэг нөгөө өрөөнд ноён Брейн Леффлер өөрийн биеэр ороод гарч ирснээ өмнө нь хар улаан өнгөтэй хүний дүрс хөшилдөн хааж байхыг олж харжээ. Тэрбээр зургийн аппаратаа гарган тэр дүрсийг хальснаа хэд хэдэн удаа буулгаж авснаа өрөөнөөс гарч ирэв. Гэвч түүний хальсан дээр нэлэнхүй хар улаан өнгө холилдсоноос өөр юу ч буусангүй. 

Хамгийн сонирхолтой нь ноён Брейн ч өөрөө өрөөнд орж, хэсэг хугацаа өнгөрсний дараа үүдийг нээн түүнийг босгон дээрээс олж харахыг захижээ. Төлөвлөсөн ёсоор түүнийг өрөөнд оруулж хэсэг азнасанаа үүдийг нээн босгон дээрээс өрөөний доторхийг тойруулан хартал сүнс судлаач ноён Брейны бараа туруу огтхон ч үзэгдсэнгүй. Өрөөний хаалгыг буцаан хааж хэдхэн мөч өнгөртөл дотроос Брейн гарч ирсэн бөгөөд өөрийг нь өрөөний голд зогсож байхыг олж харсан эсэхийг лавлажээ. 

Үзвэрийн арга хэмжээ, жүжиг наадам тарсан үдэш оройн цагаар хэн ч байхгүй нам гүм үед тэрхүү үл үзэгдэгч болгон хувиргадаг өрөөн дотроос Фрэнкийг бид хүлээнэ... Фрэнкийг бид хүлээнэ хэмээн хэд хэдэн ч хүний учирлан дахин дахин давтан өгүүлэхийг театрынхан өчнөөн олон удаа сонсдог ажээ. Фрэнкийг бид хүлээнэ... Фрэнкийг хүлээнэ! гэсэн энэ үгсийг үзэгчдийн их танхим хов хоосон байхад бас сонсч болно. Гэхдээ энэ үгс нөгөө дөчин долоодугаар суудлаас үе үе давтан сонсогдох ажээ. 

Фрэнкийг хүлээсэн хий үзэгдлүүд ийнхүү Хиббингийн дунд сургуульд үлдэн хоцорчээ. Фрэнк гэж хэн байсан бол? Эртний шилтгээ байх үед золгүй үхлээр хорвоог орхисон ч шилтгээндээ хоргодон эргээд буй эзэн нь байсан уу? Эсвэл зарц, боол нь уу? Хиббингийн сургууль дотроо байсхийн эмгэнэлтэйгээр үхдэг хэн нэгнийг нь Фрэнк гэдэг байв уу? Магадгүй, Фрэнк нэртэй хэн нэгэн хүн энд ирж үхэх ёстой ээлжийг хүлээсэн сүнснүүд тийнхүү түүнийг дуудан даллаад байна уу? Ёстой бүү мэд! Чөтгөр л мэдэх байх гэж хэлж болохгүй! Фрэнкийг хүлээсэн сүнснүүд л өөрсдөө мэдэх биз! Эртний хуучин шилтгээ, эдүгээ Хиббингийн энэ сургуульд Фрэнкийг хүлээсэн сүнсүүд ийнхүү хоргодон хоцорчээ.
Эх сурвалж www.wikimon.mn