-Баар болсон циркийн барилгын нэг тал бие засах газар боллоо-

Дэлхийд Монголоо сурталчилдаг урлагийн авьяастнуудын тэргүүн эгнээнд циркчид багтана. Эх орондоо орох оронгүй, уран бүтээлээ үзэгчдэд толилуулах тайз, манежгүй шахам болчихоод байгаа тэд гадаадын циркэд гэрээгээр тоглож, дэлхийн шилдгүүдийн шагналыг “хамдаг”.

Харин эх оронд нь хотын төвд орших цэнхэр дээвэртэй барилга нь өнгө зүсээ өөрчилж, баар, банк, автомашины дугуйн засварын, PC тоглоомын газар болж, зарим хэсгээ түрээслүүлчихээд байгаа. Жорлон нь хүрэлцэхгүй байгаа, эсвэл төлбөртэй ариун цэврийн өрөөнд 200 төгрөг өгөхөөсөө “нарийлсан” зарим хүн түрээслүүлсэн хэсгийн эргэн тойронд “бяруугаа аргамжиж”, “морио харсаар” үнэр танар ч амьсгалахын аргагүй болгож байгаа аж. Мөн хажууд нь барьж буй барилгын хашаа ч нэг “жорлон” нь болсоор байгаа гэнэ.
Яагаад тэр хэсэгт ийм “жорлон” үүсчихээд байна вэ гэвэл циркийн жүжигчдийн өрөө, амьтад байсан хэсгийг “АСА цирк”-ийн удирдлагууд бусдад түрээсэлдэгтэй холбоотой. Уг нь “IT zone” компьютерийн дэлгүүр түрээсэлж байсан ч ашиггүй байснаас гарсан бололтой. Өдгөө тэнд Автотээврийн үндэсний төвийн харьяа Тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газар үйл ажиллагаа явуулж байна. Тус газраар өдөртөө дор хаяж 500-гаас дээш хүн үйлчлүүлж, машиндаа улсын дугаар авах, хуучин машинаа бусдад шилжүүлэх гээд дугаарлан зогсдог, ачаалал ч ихтэй байгууллага. Циркийн урд талын төлбөртэй зогсоолд ачаалал ихтэй зарим өдөр ямар ч машин багтахгүй болж, түгжрэл үүсгэн ойр хавийнхаа замд ч нөлөөлөх нь энүүхэнд. АСА циркийн төлбөртэй зогсоолынх нь мөнгө хураагчтай уулзахад “Тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газраар үйлчлүүлэхийн тулд өдөрт дунджаар 300-350 машин орж ирдэг. Ер нь ихэнх машины жолооч энэ зогсоолд зогсохгүй ойролцоох сургууль, орон сууц, үйлчилгээний газрын хажууд тавиад эзэд нь алхаад орчихдог юм” гэж ярилаа.

АСА циркийн нэг хэсгийг түрээслэн үйл ажиллагаа явуулж буй Тээврийн хэрэгслийн тоо бүртгэлийн газартай Сүхбаатар дүүргийн III хорооны 3, 3/18 дугаар байр зэрэгцэн оршино. Тэдгээр байрны оршин суугчид хөрш албан байгууллагадаа ам муутай. 3/18 байрны нэг оршин суугчтай уулзахад “Тээврийн хэрэгслийн тоо бүртгэлийн газраас блокон ханаар тусгаарласан ч явган хаалгатай болохоор тус газар руу орж гарсан хүмүүс манай байрны хашаан дотор, эсвэл хажуугийн барилгын хашаа руу “сарьчихдаг”. Бас тэгээд машинаа энэ рүү оруулаад зогсоочихдог байсан. Энэ хавиар нь ерөнхий боловсролын олон сургууль бий. Энэ байгууллагаар үйлчлүүлж буй олон машин хүүхэд хөгшдийг дайрчих гээд хэцүү л байдаг юм. Хотын төвийг “жорлон” болгох үндэс болсон энэ байгууллагыг эндээс нүүлгэвэл таарна” хэмээн бухимдаж байв.

Хажуугийн гуравдугаар байрны СӨХ-ны дарга “Урд талаасаа циркэд байрладаг цахим тоглоомын газар, ар талаасаа Тээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн газар гэж хоёр байгууллага энэ хоёр байрны оршин суугчдад, ойролцоо байдаг ерөнхий боловсролын гурван сургуулийн сурагчдын амьдрах эрх, аюулгүй байдлыг маш ихээр зөрчиж байна. Цахим тоглоомын газар нь өдөр шөнөгүй ажиллаж, шөнөжингөө тоглосон хүүхдүүд нь үүрээр гарч ирээд энэ хавиар тойроод бие засаад зогсчихдог юм. Өдөр нь болохоор Автомашины дугаар олгодог энэ газарт нь ариун цэврийн өрөө байдаггүй юм уу, эсвэл мөнгөө нарийлаад байдаг юм уу, хашаа дагаад шээгээд зогсчихдог. Би нийслэлийн ЗДТГ-ын гомдол мэдээллийн төвд хэд хэдэн удаа хандаж, эдгээр байгууллагын талаар хэлж байсан боловч ямар ч арга хэмжээ авдаггүй. Аргаа ядаад оршин суугчид бид нэгдэж хашааны автомат удирдлагатай хаалгатай суурилуулж, оршин суугчид өөрсдөө машиндаа удирдлагатай болж орж гардаг болоод байна. Түүнээс биш энд байгаа ногоон байгууламж дээгүүр ч машинаа тавьчихдаг хэнэггүй нөхөд энэ хоёр байгууллагаар үйлчлүүлдэг юм билээ. Уг нь Автотээврийн үндэсний төвийн салбарууд “Да хүрээ” техникийн зах, Баянзүрхийн автовокзал, “Хөсөг трейд”, “Автобус-2” гээд олон л газар байдаг шүү дээ. Хотын төвд ийм газар байлгаж, түгжрэл ачааллыг нэмж байхаар хотын төвөөс гадагш гаргавал зохилтой” гэж байлаа. 

Иргэдийн хүсэлтээр Циркийн барилгад байрлаж байгаа Автотээврийн үндэсний төвийн тоо бүртгэлийн салбарыг эндээс гаргахыг зарим удирдлагууд нь хүсч байгаа ч дээд албан тушаалтнуудаас элдэв дарамт шахалт ирдэг тухай иргэд ярьж байв.

-Амилдаггүй нэмэгдлээс илүү ажлын байр хэрэгтэй байна-

Энэ сарын 1-нээс цалин тэтгэвэр нэмэх байсан ч Засгийн газар үүргээ биелүүлэхгүй байна. Гурван талт хэлэлцээрийн үр дүн алга.

Үнийн хөөрөгдөлд иргэд хохирч байна хэмээн Монголын үйлдвэрчний эвлэлүүдийн холбооныхон сүүлийн хэдэн өдөр үглэж байна. Өчигдөр аргаа барахдаа Засгийн газрыг шүүхэд өгнө гэж хүртэл сүрдүүлэв  . Уг нь УИХ-ын чуулганаар 2015 оны төсвийн урсгал зардлыг нэмэгдүүлэх хүрээнд төрийн албан хаагчдын цалинг нэмэхэд зориулж 90 тэрбум, тэтгэвэр нэмэхэд 13 тэрбум төгрөгийг нэмж суулгасан. МҮЭХ-ныхон энэ нэмэгдэл хаачсан бэ гэдгийг л асуугаад байгаа хэрэг.

Тэгвэл сангийн сайд Ж.Эрдэнэбат зөрүүлээд цалин тэтгэвэр нэмэх боломжгүй. Эдийн засгийн хүндрэлтэй үед  цалин нэмэхгүй гэж шулуухан хэлсэн . Харин цалин, тэтгэврийг өгч чадахгүй болсон гэдэг худлаа. Ямар боловч цалин тэтгэврээ өгөөд байхтайгаа байгаа бололтой.

УИХ дахь МАН-ын бүлгийн зүгээс үнийн өсөлттэй уялдуулан цалин тэтгэвэр нэмэхгүй бол болохгүй. Ард түмэн чинь үнийн өсөлтөд дарлуулж дууслаа  хэмээн  хамтарсан ч сөрөг хүчнийхээ байр суурийг илэрхийлсээр. Эндээс харахад  цалин тэтгэвэр нэмэх гэж тусгасан 113 тэрбум төгрөг цаасан дээрх өсөлт. Энэ өсөлт бодит биеллээ олж иргэдийн халаасанд орохгүй нь тодорхой байна.

Эдийн засгийн хүндрэлтэй  хэмээн улстөрчдийн зөөлрүүлж хэлээд байгаа хямралын үед ажлын байраа олон тоогоор алдаж байгаа эгэл жирийн иргэдэд энэ хэрүүлээс илүүтэй тогтвортой, цаг хугацаанд нь цалингаа авдаг ажлын байр л чухал байна. Ажлын байртай хүн дараагийн асуудал буюу орлогоо нэмэгдүүлэхийг хүснэ. МҮЭХ, Засгийн газрын хэрүүл өртөөд байгаа 160 гаруй мянган төрийн албан хаагчаас давж бодох, сэтгэх хэрэгтэй байна. Өнөөдөр хувийн хэвшлийнхэн хямралын шуурганд уруудан цомхотгол, дампууралд өртөж байна.  Энэ салбарт ажиллах иргэд ажлын байраа хадгалж үлдэх найдвар хумигдсаар.

Ийм байхад 113 тэрбумаас илүүтэй ажлын байрыг хадгалах, нэмэгдүүлэх талаар МҮЭХ, Засгийн газрын ажиллах, хэрэлдэх хэрэгтэй юм биш үү. Хямралын үед нийгмийнхээ дунд, доодд түвшнийхнээ эрсдэлгүй авч үлдэхийн төлөө ажилладаг байтал татвар авдаг болохоор дээгүүрээ ярилцаад эхэлсэн. Бас иргэдийнхээ халаасыг тэмтрэх хуучин засгийн үеийнх шиг бодлого үргэлжилсээр.