Б.ДАМДИН

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ээлжит сонгуульд АН-аас нэр дэвшихийг горилсон хүмүүс өчигдөр намынхаа Дотоод сонгуулийн хороонд бүртгүүлсэн юм. АН-ынхан бараг жилийн өмнөөс л “...Нэр дэвшинэ” гэж мэдэгдсэн. Ингэсээр өчигдөр өглөөний байдлаар энэ тухайгаа мэдэгдсэн мэдэгдээгүй 10 гаруй “нэр дэвшигч”-тэй болоодохсонбайв.

Харин Ерөн­хийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшинэ гэж сүртэй нь аргагүй мэдэгдэл хийсэн зарим нь бүртгүүлсэнгүйүлдэв. Тодруулбал, Хотын дарга асан Э.Бат-Үүл, нийтлэлч Баабар, ардчиллын анхдагчдын нэг Дарь.Сүхбаатарнар нэрээ дэвшүүлэхээр нам руугаа очсонгүй.

Уг нь Хотын дарга асан Э.Бат-үүл 2017 оны гуравдугаар сарын 2-нд намынхнаа цуглуулж байгаад “…Бисунгаагаар гишүүдийнхээ дэмжлэгийг авч чадвал Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвших болно. Ийнхүү нэрдэвших гэж байгаа маань шалтгаантай. Тэр нь улс төрийн өнөөгийн тогтолцоог өөрчлөх юм. Ер нь энэ улс төрийнтогтолцоог өөрчлөхгүй бол үнэхээр болохгүй байна. Тиймээс АИХ гэх танхимыг бий болгох, Үндсэн хуулийнөөрчлөлтийг хийх, энэ үзэл санаагаа нийгэмд хүргэж, дэмжлэг авах шаардлагатай байна гэсэн үндсэн дээр биЕрөнхийлөгчийн сонгуульд нэр дэвшихийг хүсч байгаа юм” гэж байсан юм.

Мөн 2017 оны дөрөвдүгээр сарын 12-нд нийтлэлч Баабар “…Би та нараас булаагдсан итгэл найдвар, чинийамьдралаас булаагдсан баялгийг эргүүлж өгөхийн төлөө байна. Та нар дэмжвэл алдсан найдвар, булаагдсанбаялгаа эргүүлэн авч чадна. Би  төрийг байх ёстой байранд нь тавихын төлөө байна. Та нар дэмжвэл чадна. Би  ард түмнийг байх ёстой өндөрлөгт тавихын төлөө байна. Та нар дэмжвэл чадна” гэж нийтлэлээрээ дамжууланмэдэгдэж байлаа.

2017 оны дөрөвдүгээр сарын 21-нд Ардчиллын анхдагчдын нэг Дарь.Сүхбаатар “… Эх орондоо эзэн нь байх эрхзөвхөн хүү нь байж чадсан монгол хүнд л заяах ёстойг амьдрал тэмцлээрээ ухаарсан энэ цаг дор би Монголтөрийнхөө тэргүүн болох үнэн хүнд, хариуцлагатай, хатуу чанга албаны төлөөх сонгуульд тодорхой хүмүүс нэрдэвшүүлж буйг бодож тунгаан, эрхэм мэргэн өтгөс залуустай зөвлөсний дүнд хүлээн авч байна. Миний хөтөлбөртодорхой. Зөвийг зан үйл, хэв ёсоор дээдэлж, бурууг их ёс ба хууль цаазаар шийтгэнэ. Улсаа бат босгож, хөршөөямагт хүндэлнэ. Тэнгэр дээдсийн бүтээсэн төр ёс их түүхээс үргэлжид суралцаж, ертөнц байгалийн эрхшээсэннүүдэлчин соёл иргэншил, хэл бичиг соёлоон үеийн үедээ сэргээн өвлүүлнэ” гэсэн байв.

Гэсэн ч энэ гурван эрхэм ямар нэг шалтгаанаар нэр дэвшсэнгүй.

Ер нь бол Э.Бат-Үүл, Баабар, Дарь.Сүхбаатар гурав нэр дэвшихгүй нь гээд Монгол Улс сөнөчихгүй. Гэхдээ тэднийгнэр дэвшинэ гэсэн мэдээллийг авсан дэмжигчид нь сэтгэлзүйн хувьд дэмжлэгээ өгч, сонголтоо хийсэн байж таарна. Тэд их, бага хэмжээгээр өөрсдийн гэсэн дэмжигчтэй улстөрчид. Э.Бат-Үүлийг Хотынхон нь дэмжээд сүйд л байсан. Баабарыг хуучин СоцДекүүд нь, мөн нийтлэлээр нь дэмждэг хэсэг бий. Дарь.Сүхбаатарыг МоАХ-ынхан нь дэмжижтаарна. Энэ нь АН дотор тодорхой хэсгийг энэ гурван нэр дэвшигч өөртөө аваад байсан гэсэн үг. Хамгийн гол ньтэд Ерөнхийлөгчид нэр дэвшинэ гэж улс даяар мэдэгдэл хийсэн юм.

Тэд больж болно. Энэ бол тэдний эрх. Гэхдээ улс төрд шоудаж болох зүйл, болохгүй юм гэж бий. Монголын Ерөнхийлөгчийн тухай асуудал улс төрийн шоу огтоос биш. Ийм асуудал бол нэг өглөө сэрэхдээ “...Ерөнхийлөгч болъё” гэж шийдээд маргааш өглөө нь босохдоо “...Ерөөсөө больё” гэж буцдаг тоглоом байх ёсгүй юм.