Хуучны Сайн ноён хан аймгийн Пүрэв гүний хошууны нутаг дэвсгэрт хамаарах Жавийнлханы газар нутаг Улаан үзүүр, Үнэгт зэрэг газруудад цагаан тэмээ хөлөглөсөн шалдан хүүхэн зуун дамжин үзэгдэж хүний амь насыг авч одсоор өдийг хүрчээ. 

Социализмын үеэс авахуулаад саяхныг хүртэл алсын тээвэрт явж бензин шатахуун зөөсөн өвгөн жолооч С гуай ийнхүү хүүрнэсэн юм. 

 

Тэрбээр идэр залуухан ч байж. Анх удаа Завханы Улиастай хотыг зорин бензин тээж гарчээ. Хууччуул түүнийг цуваанаасаа үлдэж хоцрохгүй шиг явахыг сануулаад Өвөрхангайн Гарьдын хад Баянхонгорын Байдрагийн гүүр орчим хий үзэгдэл, чөтгөр шулам таардаг тухай хууч хөөрч гарчээ. С гуай ч түүнийг нэг их юманд бодсонгүй. Үүн шиг худлаа юм юу байхав хэмээн дотроо хөх инээд нь хүрсэн авч ахмад жолооч нараа хүндлээд «За» хэмээн толгой дохиод л өнгөрчээ. 

 

Ийнхүү алсын замдаа гарч «Алтан шар замаа» кабин дүүрэн хүнгэнүүлсээр хээрийн цэцэг үнэртсэн салхи сөрөн цээж дүүрэн амьсгалсаар, хааз гишгэн давхисаар шөнө дундын үед Гарьдын хад хүрч цөмөөрөө замаас гаран кабиндаа хоноглов. 

С залуу хүний бөх нойроо аваад өглөө аажуухан сэртэл бусад нь цөм түүнийг орхиж явсан байх агаад нэгэн бичиг үлдээжээ. 

Тус зурваст «Дүү хүү Байдрагийн гүүрэн дээр гүйцээд очоорой. Ах нар нь ганц хоёр хулгар шар боочихсон байж байя» гэсэн байв. 

 

С нэг сайхан ундалж аваад замаа хөөлөө. Гэтэл тавиад километр явж байтал дугуй нь хагарч ганцаараа явсныг ч хэлэх үү баахан саатсаар үдшийн гэгээ тасрахын алдад Байдраг голын хавцал руу орохоор уруудаж явлаа. Харин С тарваганы боодогноос хоцорлоо гэж бодон өөртөө уур нь хүрч явав. 

Гэнэт нүдний өмнө зам дээр хөх дээлтэй бүсгүй гар өргөн зогсож байх нь тэр. Уйдаж явсан С ч огцом тоормослож хаалгаа нээтэл хөх дээлтэй бүсгүй чимээгүйхэн ороод ирэв. 

 

Аминдаа ахархах санаатай С «Дүү хүү, хаа хүрэх вэ?» гэж асуухад цонхийсон цагаан царайтай, царайлаг тэр бүсгүй урдаас нь тогтуухан харахаас өөр юу ч хэлсэнгүй. С гайхсандаа мөрөө хавчаад дуу аялан хурдаа нэмлээ. 

Хэсэг яваад гэнэт нөгөө хүүхнийг алга болсоныг мэдэв. Өөрөө зогсож буулгаагүй, машины хаалга онгойгоогүйг гэнэт санаад айх, гайхах зэрэгцсэн амьтан хаазаа чинээнд нь тултал гишгэсээр гүүрэн дээр хүлээж байсан хэд дээрээ хар хурдаараа амь наана там цаана, нүд нь орой дээрээ гарчихсан амьтан давхиж очив. Нөгөөдүүл нь оройтлоо гэж зэмлэсэн боловч Сийн ээрэн түгдрэн ярихчаан болсныг нь ойлгож түүнийг тайвшруулаад «Дүү минь, санаа зоволтгүй. Тэр хүүхэнтэй чинь бид бүгдээрээ л тааралдсан. Гэм хоргүй амьтан байгаа юм» гэцгээжээ. 

 

Ингээд цаашаа хоёр өдөр, хоёр шөнө явсаар Улиастай хотод очиж ачаагаа буулгаж, падаанаа авцгаагаад эргэн Улаанбаатар хотынхоо зүг жолоогоо залав. 

С Завханы Отгон сумын төв дээр бас л саатаж орхив. Шинэ жолоочид ямар шинэ тэрэг өгөх биш дээ. Ингээд копутаа онгойлгон карбюратортойгоо ноцолдох хэрэг гарах нь тэр. Нөхөд нь ч Баянхонгор аймгийн Баянбулаг сум дээр хүлээж байхаар болоод түрүүлэн хөдөлцгөөв. Уг нь отгон сумаас Баянбулаг хүртэл ердөө л 65хан километр зайтай юм. 

С ч машинаа ухан ноцолдсоор нэлээд оройхон есөн цагийн үед замаа хөөлөө. Тавиад километр явж байтал нүдний үзүүрт тэмээ унасан хүн харагдах шиг болов. Юу юугүй л гүйцээд ирэхэд лавлан харвал шөнийн харанхуйд хүртэл тодхон харагдах цагаан тэмээ унаж, үсээ намируулсан, шав шалдан бүсгүй хүн тэмээтэйгээ шууд машины хамар дээгүүр нь харайлган гарч өөрийнх нь талд ирээд тачигнатал инээж С жолоочийг нэрээр нь дуудан «Үлдэгсдийн газар хүрээд ир! Үхээрүүдийн нэг бол!» гэж хашгирав. 

 

Ухаангүй айсан С жолоочоо хэт мушгин хааз гишгэснээс замын ховилд цохиулан машин нь хажуугаараа эргэж, нэг хөрвөөгөөд тогтжээ. 

Үүрээр сумын төвөөс тавхан километрийн зайд нэгэн ЗИЛ130 цистерн хажуулдаж унасан байхыг харсан нутгийнхан яаран очиж ухаангүй байсан Сийг гарган авч эмнэлэгт аваачин, унасан машиныг нь татан босгож аваачив. Мөн сумын зочид буудалд амарч байсан баазынханд нь ч мэдэгдэн сэрээв. 

 

С ухаан ороод болсон явдлыг ярихад нутгийн номтой өвгөн Ч гуайд нөхөд нь аваачжээ. Азаар С гуай нэг их хүнд гэмтсэнгүй мөр нь мултарч, тархи нь доргисон төдийгөөр өнгөрчээ. Машины хувьд кабины орой цөмөрч, бүх шил нь хагарснаас бус хөдлөхтэйгээ байлаа. 

Өвгөн Ч «Хүү минь, чамд аз тохиож» гээд «Тэр бол бараг хоёр жарны турш хүн амьтан хорлож байгаа ад зэтгэр байгаа юм. Би чамд хэдэн ном уншиж өгье. Тэгээд л зүгээр. Бурхан шажин дахин дэлгэрэх цагт тэр ад зэтгэр дарагдах учиртай юм» гэж айлдсаныг одоо хүртэл мартаагүй гэж С гуай хуучилсан юм. 

 

С жолооч олон жил алсын тээвэр хийхдээ өөрт нь таагүй явдал учирсан тэр газруудаар байнга өдрийн цаг тааруулан өнгөрдөг болсон гэнэ лээ. Худлаа хэлэхээргүй өвгөд буурлууд энэ мэтийг хүүрнэдэг болохоор зэргэлдээ ертөнц гэдэг нэгэнт л байдаг бололтой. 

Эх сурвалж www.wikimon.mn