“Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын ХАБЭА-н хэлтсийн дарга Д.Цагаан-Эрдэнэтэй уулзаж, хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн сэдвийг хөндөн ярилцлаа.

  - Эхлээд та Уул уурхайн үйлдвэрийн газрын хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн үйл ажиллагааны онцлогийн талаар ярина уу?
   - Уул уурхайн салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй үйлдвэрийн газрын ихэнх ажлын байрны орчин нөхцөл тоостой, дуу шуугиантай, овор хэмжээ их техник тоног төхөөрөмжтэй, химийн урвалж бодис хэрэглэдэг зэрэг физик, хими, биологи, эргономикийн хөдөлмөрийн сөрөг хүчин зүйлсийн нөлөөлөлд байдаг онцлогтой. Иймээс, Нэн түрүүнд ХАБЭА бодлогынхоо хүрээнд эдгээр сөрөг хүчин зүйлс нь ажилтны эрүүл мэнд, аюулгүй байдалд нөлөөлж болзошгүй аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхэд ХАБЭА-н үйл ажиллагаа  чиглэдэг.

   - Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын үйл ажиллагааны онцлох ажлуудаас тодруулна уу?
   - Эрдэнэт үйлдвэр 40 гаруй жилийн түүхэнд уул геологийн нөхцөл хүндэрсэн, техник технологийн шинэчлэл үе шаттай хийгдэж байна. Манай хамт олны 60 гаруй хувь нь шинэ залуу ажилтнууд болсон. Ийм шалтгаанууд нь ажилтны амь нас, эрүүл мэндийг болзошгүй аюул эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, ХАБЭА-н үйл ажиллагаанд шинэ стандарт мөрдөх шаардлагатай болсон. 2019 онд MNS ISO 45001 стандарт руу шилжих ажлыг эхлүүлж байна. Энэ хүрээнд, тав дахь жилдээ мөрдөж буй ХАБЭА-н удирдлагын тогтолцооны дүрэм журмуудыг шинэчлэн боловсруулах ажил хийгдэж байна.  21-р зууны онцлогийг шингээсэн журам, дүрмүүдийг амжилттай боловсруулж, хэрэгжүүлэхийн тулд ХАБЭА-н үйл ажиллагаанд хүн бүр ухамсартай, идэвх санаачилгатай оролцож, хүлээсэн чиг үүргээ хариуцлагатай хэрэгжүүлэх нь нэн чухал. ХАБЭА-н бодлогын үндсэн чиглэлүүдийн нэг нь аюулыг мэдээлэх, илрүүлэх, арилгах цогц үйл ажиллагаа юм. Эрсдэлийн удирдлага, ноцтой эрсдэлийн хөтөлбөр, дөрвөн шатны хяналт, ажлын байрны аюулын хяналтын хуудас, аюултай тохиолдлын судалгаа хийх зэрэг аргаар аюулыг илрүүлж байгаа. 71300 дугаарын утсаар болзошгүй аюулыг мэдээлж байна. Энэ оны эхнээс нийт 513 санал мэдээлэл ирсэн. Бүтцийн нэгжүүдэд дотоод хяналт шалгалт явуулж, шалгалтаар илэрсэн зөрчил дутагдлыг гэрэл зургаар баримтжуулан акт, албан шаардлага хүргүүлж, зөрчлийг заасан хугацаанд нь арилгуулж ажиллалаа. Бүтцийн нэгжүүдийн ХАБЭА-н талаар явуулсан үйл ажиллагааг үнэлгээний комисс улирал бүр дүгнэж, тэргүүний цех, нэгж, ажилтнуудыг шалгаруулж шагнал урамшуулал олгож ирлээ.

   - Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн үйл ажиллагаанд хүн бүрийг идэвхтэй оролцдог болгохын тулд ямар ажлууд хийж байна вэ?
   - Манай хэлтэс Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлын, Эрүүл ахуйн, Цацрагийн аюулгүйн гэсэн гурван албатай үйл ажиллагаа явуулж байна. Эдгээр алба нь харилцан уялдаатайгаар ажлын байруудад ХАБЭА-н аюулгүйн соёлыг төлөвшүүлэх, удирдлагын бодит үлгэр дуурайлал, манлайллыг дээшлүүлэхээр ажиллаж байгаа. Үүний тулд 71300, Аюулыг мэдээлэх хуудас, Ноцтой эрсдэлийн удирдлага, Эрүүл мэнд хөтөлбөр, ХАБЭА-н манлайллын таван арга хэрэгсэл зэргийг байнга сайжруулан хэрэгжүүлж байна. Манай үйлдвэр ХАБЭА-н бүтээлч оролцоо, манлайллын арга хэрэгслийг 2017 онд ЗМЗ-д, 2018 онд долоон бүтцийн нэгжид туршин хэрэгжүүлсэн. Ерөнхий захирлын А/79 тоот тушаалаар  2019 онд үйлдвэрийн хэмжээнд бүх бүтцийн нэгжүүд туршин хэрэгжүүлж байна. Энэ онд  ХАБЭА-н үйл ажиллагааг “Шүүмжлэхээс илүү сайжруулцгаая” уриан дор бүтцийн нэгжүүдийн 23, Ерөнхий захиргааны ажилтнуудын ХАБЭА-н долоон бүтээлч бүлэг байгуулагдан ажиллаж эхэлсэн. 

   - 2019 оны ХАБЭА-н манлайллын үйл ажиллагааны томоохон үр дүнгээс дурдана уу?
  - 2019 онд  үйлдвэрлэлийн ажлын байранд албадын тэргүүлэх мэргэжилтнүүдтэй ярилцлагууд хийсэн. Ерөнхий захиргааны ажилтнууд буюу газар хэлтсийн удирдлага, мэргэжилтнүүдийн үйлдвэрлэлийн ажлын байраар явж, семинар зохион байгуулсан. Эдгээр идэвхжүүлэлтийн үр дүнд  нийт 180 гаруй удирдах ажилтан ХАБЭА-н амлалт аван ажиллаж байна. Мөн цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй ажиллагаа, аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоог бүрдүүлэх зорилготой ажлууд системтэй хийгдэж байна. 

   - Шинээр байгуулагдсан Цацрагийн аюулгүйн албаны талаар тодруулна уу?
   - Энэ алба зохих хууль, захирамж, тушаал шийдвэрийн дагуу хоёр орон тооны ажилтантайгаар шинээр байгуулагдсан. Манай туршлагатай инженер Ц.Оргил тус албыг тэргүүлэн ажиллаж байгаа. Мөн үйлдвэрийн цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоог бүрдүүлэхэд гол анхаарлаа хандуулж байна. Энэ хүрээнд нийт есөн гишүүнтэй орон тооны бус ажлын хэсэг байгуулагдсан. Хэлтсийн зүгээс, цацрагийн хамгаалалт, аюулгүй ажиллагаа, аюулгүй байдлын үйл ажиллагааны чиглэлд ажилтнуудаа мэргэшүүлэхэд анхаарч гадаад, дотоодын сургалтад бодлоготойгоор хамруулж байна. Цацрагийн аюулгүйн албаны хоёр ажилтан маань үйлдвэрийн хэмжээнд цацрагийн аюулгүйн соёлыг төлөвшүүлэх зорилгоор ажлын байрны сургалт, сурталчилгаа, цацрагийн ослын дадлага сургуулилт явуулсан. Цаашид энэ салбарын дүрэм, журмын олон шаардлага шинээр тавигдаж байна.

   - Ажилчдыг хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хэрэгслээр хангах ажлыг танай хэлтэс хариуцдаг. Нөгөө талаар шалгалтаар илэрсэн зөрчил, дутагдлыг хэрхэн арилгуулж байна вэ?
    - Үйлдвэрийн газрын ажилтнуудын хамгаалах хэрэгслийн тендерийн үйл ажиллагааг зохион байгуулах ажлын хүрээнд 2018 оны хамгаалах хэрэгслийн үлдэгдэл хэрэгцээг үндэслэн зургаан багц бүхий 32 нэр төрлийн бүтээгдэхүүний тендер зарлан шалгаруулалт явуулж нийлүүлэлт хийгдэж байна. Худалдан авалт, Хангамжийн хэлтэст хандаж эхний ээлжид нэн түрүүнд шаардлагатай хамгаалах хэрэгслүүдийн худалдан авалтыг харьцуулалтын аргаар шийдвэрлүүлсэн. Цаашид хяналт тавьж ажилладгийн тухайд хэлэхэд ХАБЭА-н холбоотой худалдан авалтыг хэлтсийн А-3 сертификаттай мэргэжилтнүүдийг түлхүү оруулж, үнэлгээний хороог зохион байгуулж ажиллах шаардлага зүй ёсоор тавигдаж байна. Оёдлын цехтэй хамтран үйлдвэрийн газрын ажилтнуудыг тусгай зориулалтын ажлын бүх төрлийн хувцсаар тасралтгүй хангаж байна. Энэ оны эхнээс найман удаа 14 цех дээр ээлжит бус болон зорилтот хяналт шалгалт явуулж,  илэрсэн 31 зөрчил дутагдлыг гэрэл зургаар баримтжуулан акт, албан шаардлага хүргүүлж зөрчлийг заасан хугацаанд нь арилгууллаа.

   - Эрүүл ахуйн чиглэлээр хийгдсэн томоохон ажлаас дурдана уу?
   - Энэ жил ажилчдын эрүүл ахуйн орчин нөхцөлийг сайжруулах талаар хэдэн шинэлэг ажил санаачлан, төлөвлөгөө гарган ажиллаж байна. Нэгдүгээр улиралд “Эргономик” дэд хөтөлбөр хэрэгжүүлж, идэвх санаачилгатай оролцсон бүтцийн нэгжүүдийг шагнаж урамшуулсан. Энэхүү ажил нь тохиромжгүй арга барил бүхий эрсдэлтэй ажлын байрны судалгааг нарийвчлан гаргаж, орчин үеийн шийдэл бүхий гар багаж хэрэгслийг ажлын арга барилд нэвтрүүлэх, гар ажиллагааг хөнгөвчлөх, ажил амралтын горимыг оновчтой болгох, захын мэдрэл, булчин, үе холбоосны гаралтай үрэвсэлт артроз, радикулит МШӨ-г бууруулах зорилготой юм. Хоёрдугаар улиралд “ХАБЭА ба үйлдвэрийн орчны гоо зүй” сэдэвт гурван сарын аян зохион байгуулан ажлын явцад хяналт тавин ажиллаж байна. Мөн ажлын байрны орчны сөрөг хүчин зүйлсийн нөлөөллөөс шалтгаалан ажиллагсдын бие организмд үүсэх өөрчлөлтийг хянах зорилгоор Эрдэнэт Шинжлэх Ухаан Технологийн парктай хамтран тэдний үс, хумс, шүлс зэрэг биологийн сорьцод хүнд металл үзэх итгэмжлэгдсэн лабораторийг түшиглэн эрсдэлт бүлгийн ажилчдын “Биомониторинг”-ийн судалгаа, шинжилгээний ажлыг гүйцэтгэж байна.

   - Ажилчдын халуун хоолны үйлчилгээ, хүнсний эрүүл ахуйн талаар ямар дорвитой ажил хийгээд байна вэ?
  - Манай хэлтсийн Эрүүл ахуйн алба мэргэжлийн ажилтнуудаас бүрдсэн, бүтцийн нэгжүүдийн ХАБЭА хариуцсан ажилтнуудтай хамтран ажиллагсдын эрүүл, аюулгүй орчинд ажиллах, эрүүл ахуйн стандарт шаардлага хангасан ундны ус, хоол хүнсний хэрэглээнд өдөр тутам хяналт тавьдаг. Ажилчдын хоолны нэгж үнийн тарифыг 2000-3000 төгрөгөөр нэмэгдүүлсэн. Ажилчдын халуун хоолны үйлчилгээг сайжруулж, хоол хүнстэй холбоотой эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Засвар механикийн заводын хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний өрөөнүүдэд барилгын урсгал засвар орууллаа. Нийтийн хоолны хэсгийн Москва Петушки ресторан нь Ил уурхайн Засварын хэсгийн ажилчдад  халуун хоолны үйлчилгээ үзүүлэх тул Барилга засварын цехийн хамт олон иж бүрэн урсгал засвар хийж ашиглалтад хүлээн авсан. Тэнд халуун хоол үйлдвэрлэл үйлчилгээ үзүүлэх ажиллагсдыг сонгон шалгаруулалтын журмаар авч, хоолны газар суурилуулах тоног төхөөрөмж худалдан авах ажлууд хийгдэж байна. Удахгүй ажилчдын халуун хоолны үйлчилгээ сайжирч шинэ шатанд гарна. Ялангуяа тендерт шалгарсан Таятанфүүд компанийн хоолны чанарыг сайжруулахаар хүнсний баг цэс батлан өдөр, оройгүй хяналт тавьж сайн чанарт хүргэнэ.

   - Ажил мэргэжлийн нэршил, хөдөлмөрийн нөхцөлтэй холбоотой асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэж байна вэ?
   - Бид, ажилчдын ажил мэргэжлийн нэршлийн маргаантай болон хөдөлмөрийн нөхцөлийн ангиллын асуудлаар Монгол Улсын Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны харьяа Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл мэндийн төвтэй хамтран Цацрагийн үүсгүүртэй болон химийн бодистой харьцан ажилладаг 250 ажилтанд эрүүл мэндийн урьдчилан сэргийлэх нарийвчилсан үзлэг шинжилгээ хийлгэсэн. Ажил мэргэжлийн нэршлийн маргаантай 50 ажлын байранд хөдөлмөрийн нөхцөлийн үнэлгээ хийлгэж, ирүүлсэн зөвлөмжийн дагуу өвчлөл бууруулах, ажлын байрны нөхцөл сайжруулах төлөвлөгөө боловсруулан ажиллаж байна.

   - Цаг зав гарган ярилцсанд баярлалаа. 

Т.Батчулуун
Фото: Б.Баттөгс