Ч.Сайханбилэгийн тэргүүлсэн шийдлийн гэх Засгийн газрын танхим бүрдэж сайд нар ажил үүргээ хүлээж аваад удаагүй байна.

Харин одоо дэд сайдуудын томилгоо хийгдэхийн хажуугаар танхимын гишүүд салбар бүртээ шинэчлэл хийж, хамтран ажиллах агентлаг, газрын дарга нарыг халж, солих ажил эхлэх шинжтэй. Ч.Сайханбилэг Ерөнхий сайд болуутаа л хүчний байгууллагуудын дарга нарыг халж, сольсон. Одоогийн байдлаар зарим байгууллагын дарга, дэд даргын албан тушаал эзэнгүй байгаа юм. Тухайлбал, Улсын ерөнхий прокуророор ажиллаж байсан Д.Дорлигжав Хууль зүйн сайд боллоо. Тиймээс Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж зарлиг гаргаж, түүнийг ажлаас нь чөлөөлөн орлогч прокурор Г.Эрдэнэбатад шинэ ерөнхий прокурор томилогдох хүртэл түр орлон гүйцэтгэгчээр ажиллаж, бүрэн эрхийг нь хэрэгжүүлэхийг даалгасан. Ер нь Д.Дорлигжавыг Хууль зүйн сайдад нэр дэвшсэн үеэс эхлэн прокуроруудын дунд “Хэн ерөнхий прокуророор томилогдох вэ” гэсэн яриа гарч, битүүхэн өрсөлдөөн эхэлсэн нь илт байгаа. Хууль хүчнийхний дунд нэлээд хэдэн хүний нэр яригдсаны нэг нь АТГ-ын дэд дарга асан Б.Хурц байсан ч тэрбээр Тагнуулын ерөнхий газарт очсон учраас жагсаалтаас хасагдсан юм. 

Харин одоо таамаглалд үлдсэн хүмүүсийг Ерөнхийлөгчийн Хүний эрх, хуулийн бодлогын зөвлөх Ч.Өнөрбаярын нэр өнгөлж яваа сурагтай. Гэвч Прокурорын байгууллагын тухай хуульд “Улсын ерөнхий прокурор, түүний орлогчоор 35 нас хүрсэн, хуульчийн мэргэжлээр арваас доошгүй жил ажилласан Монгол Улсын иргэнийг томилно” гэж заасан учраас түүний нас тус албанд томилогдоход тохирохгүй гэнэ. Түүнчлэн Хууль зүйн сайд Д.Дорлигжав өөрийн нутгийн дүү, Нийслэлийн прокурор Б.Бат-Оршихыг томилуулах саналаа Ерөнхийлөгчид илэрхийлсэн тухай мэдээлэл бий. Энэ нь үнэний ортой ч байж болох. Учир нь зарим эх сурвалжийн мэдээлснээр тэд садан төрлийн холбоотой гэдэг юм билээ. Мөн энэхүү албанд орлогч прокурор Г.Эрдэнэбат, АТГ-ын дарга, тэргүүн комиссар Н.Ганболд нарын нэр удаалж байгаа ажээ. Орлогч прокурор Г.Эрдэнэбатын хувьд Ерөнхийлөгчийн зөвлөхөөр ажиллаж байсан. Тиймээс түүнийг “Улсын ерөнхий прокурор болоход нь дээрээс дэмжлэг татаас ирж ч магадгүй” гэдгийг эх сурвалжууд хэлж байгаа. Зарим хэвлэлд түүнийг бүр албан ёсоор томилогдчихсон мэтээр мэдээлж эхэлсэн. Энэ нь түүнийг ерөнхий прокурор болохын тулд зориуд бодлогын чанартай гаргасан мэдээлэл ч гэж хэлэх хүн олон байна. Уг нь Г.Эрдэнэбат хууль эрх зүйн шинэчлэлд эхнээс нь оролцсон, тэр дундаа прокурорын байгууллагын шинэчлэлийг гардан хийж яваа гэдэг утгаар нь бусад прокурар ам сайтай байдаг юм билээ. Ямартай ч Улсын ерөнхий прокурорын албанд дээрх эрхмүүдийн нэр цахим ертөнцөд өрсөлдөж байна. Үүний зэрэгцээ Шадар сайд У.Хүрэлсүх ч өөрийн эрхлэх асуудлын хүрээний газрын дарга нарыг солих сураг гараад буй. Өөрөөр хэлбэл, Шадар сайдын эрхлэх асуудлыг хүрээнд Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар / МХЕГ/, Онцгой байдлын ерөнхий газар / ОБЕГ/, Стандартчилал хэмжил зүйн газар / СХЗГ/, Шударга өрсөлдөөн хэрэглэгчийн төлөө газар /ШӨХТГ/, Оюуны өмчийн газар багтдаг. МХЕГ-ын тухайд ши нэч лэлийн гэх Засгийн газар бай гуу лагдсан ца- гаасаа эхлээд татан буулгах гэж оролдсон нь бий. Өнөө ч зарим албан тушаалтан “Татан буулгах хэрэгтэй. Ямар ч шаардлагагүй газар” хэмээн үзсээр байгаа юм. Хэрэв татан буулгавал хяналт шалгалтыг харьяалах яамдад нь өгөх нь зүйтэй гэж үзэж байгаа аж. Тодруулбал, эрүүл мэндийн чиглэлийн хяналтыг Эрүүл мэндийн яаманд, боловсролын салбарын хяналтыг Боловсролынх нь яаманд өгнө. Тэгэхээр тухайн яам хөрөнгө санхүү, хэрэгжүүлж буй ажил, чанар стандарт гэх мэт бүхий л үйл ажиллагаандаа өөрөө хяналт тавьж, хариуцлага тооцох болно. Хамгийн энгийнээр тайлбарлахад Дорж эхнэрээсээ нууж халаасласан 5000 төгрөгөө өөрөө илрүүлж, өөртөө хариуцлага тооцно гэсэн үг. 

Одоогийн байдлаар Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг тус газрын хяналт шалгалтыг зогсоогоод байгаа. Энэхүү зарлиг нь баяр ёслол ойртсон өнөө үед оносон шийдвэр биш. Тэрбээр “Хяналтын шинэ хууль гартал бүх хяналт шалгалтаа зогсоо” гэсэн үүргийг саяхан өгсөн болохоор шинэ жилийн худалдаа, хоол, хүнс ямар ч хяналтгүйгээр бидэнд хүрч байна. Үүний зэрэгцээ тус газрын дарга Д.Батмөнх удахгүй суудлаасаа бууж, дараагийн шинэ хүн томилогдох магадлалтай болсон талаар ажилтан, албан хаагчид нь өөр хоорондоо жиг жуг ярилцаж байгаа сурагтай. Харин хэн гэдэг нь одоохондоо тодорхойгүй байгаа ч тус газрын даргын суудлыг МАН авахаар болсон тухай эх сурвалж хэллээ. Түүнчлэн ОБЕГ-ын дарга Т.Дуламдоржийг огцруулах гэсэн хатгаас ажилчдынх нь дундаас хүчтэй гарч эхэлсэн байна. Тухайлбал, Ховд аймгийн Онцгой байдлын газрын дарга асан, бэлтгэл хурандаа Я.Буянтөр гэгч эрхэм түүнийг “Огцруулах шаард- лага тай” гэсэн олон үндэслэлийг гаргаж, цахим ертөнцөөр эрчимтэй цацаж байгаа. Үүндээ “Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн Шадар сайд асан Тэрбишдагва ах дүү, хамаатан саднаараа ОБЕГ-ыг дүүргэж, хувийн компани шиг болгосон. Тухайлбал, төрсөн ах Пүрэвдаавуу зөвлөх, эгчийнх нь хүүхэд мэргэжилтэн, хүргэн нь Орхон аймагт нөөцийн дарга, ОБЕГ-ын Тамгын газрын дарга Алтангэрэл нэг нутгийнх гэх мэтээр урт цуваа үргэлжилнэ. Зөвхөн ОБЕГ-т Архангай аймгийн Эрдэнэмандал сумаас 16 хүнийг шинээр авч ажиллуулжээ. Энэ сум шадар сайд асан Д.Тэрбишдагвын нутаг билээ” гэжээ. Мөн “ОБЕГ-ын дарга Т.Дуламдорж /Д.Тэрбишдагвын туслах байсан/, Тамгын газрын дарга Алтангэрэл /МАХН-ын аравтын дарга байсан/ нар энэ албанд томилогдон хууль бусаар хурандаа цол зүүцгээж, дураар авирлаж байна” гэсэн байна. Харин түүний оронд томилогдох магадлалтай хүмүүсийн нэр эхнээсээ яригдаж эхэлжээ.

 Тухайлбал, тус газрын дэд дарга, онцгой байдлын хурандаа Дарь.Сүхбаатар сүүлийн үед өдөр тутмын сонинуудад ардчиллын ойг тохиолдуулан нэлээд ярилцлага өгснөөр дараагийн дарга болох магадлалтай хүний тоонд оржээ. Дарь.Сүхбаатар бол ардчиллын анхдагчдын нэг яах аргагүй мөн. Түүнийг “Ардчиллынхнаас хамгийн бага албан тушаал ногдсон хүн дээ” хэмээн учир мэдэх нэгэн эрхмийн ярихыг сонсч байлаа. Үнэндээ цэргийн мэргэжлээс гадна шүлэг зохиол оролддог нь түүнийг албан тушаалын тэмцлээс ангид байлгасан ч байж болох юм. Ямартай ч энэ удаад түүнийг “ОБЕГ-ын дараагийн дарга болж магадгүй” гэх хүн олон байна. Мөн СХЗГ, Оюуны өмчин газрын даргын суудал горилогсод яриа хөөрөөгөө хийж эхлээд байгаа сурагтай. Энэ мэтчилэн Засаг унах бүрт л албан тушаалд очих, зарим нь суудалдаа үлдэх гэсэн тэмцэл өрнө дөг нь байх ёстой хэвийн үзэгдэл мэт бол жээ. Агентлагийн даргын албан тушаал зүүд лэгсдийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр буй.
 

М.НАРАНБОЛД