Монгол омогшил, Монгол цус, Монгол бахархал хэмээн цээжээ дэлддэг ч цагаа тулахаар монголчууд шиг хүлцэнгүй түмэн үгүй юм шив дээ. 

Бизнесийн ертөнцөд тэр чигээрээ гадныхан хүчээ авч, монголчуудыг эх оронд нь боолчилж байна. Сор болсон монгол бүсгүйчүүдээр өврөө бүлээцүүлж, тэднээр тогоогоо бариулахаас эхлээд бүхий л зүйлд харийнхан давамгайлах юм. Хамгийн наад зах нь нийслэлийн том том дэлгүүрүүд хятадуудын лангуугаар дүүрч, борлуулагч нь бүгд монголчууд байх жишээтэй. Харин бид нар өөрсдөө гадагшаа гарахаараа очсон улсдаа дандаа боолын хөдөлмөр хийнэ. Гэтэл хөдөө орон нутагт малчин хятадууд олширчээ гэсэн мэдээлэл ихэд тархах болов. Тэр ч бүү хэл Мянгат малчин хятадууд олон болсон аж. 

       Тэр тусмаа Өмнөговь аймагт бол хятад малчид олон гэнэ. Тухайлбал Өмнөговь аймгийн Гурван тэс суманд Сян Фин хэмээх хятад малчин тодроод бэлчээр усаа харамлах шинжтэй байна гэнэ. Эх орны минь хөрс шороон дээр ирчихээд, ард түмний минь баялгийг адуулж байж бас монголчуудыг ад үзэх санаархал яаж төрдөг байна вэ. Өмнөговьчууд гэж яасан ч хүлцэнгүй юм гэж өмнөөс нь уур хүрмээр. Мөн Баянхонгор аймгийн Баянлиг суманд Вэй Лю хэмээх Мянгат малчин тодроод байгааг ч эх сурвалж хэлээдхэв. Хятадууд эхлээд газар нутгаас минь дээрэмдсэн, дараа баялагт минь эзэн суухаар улайрсан, мөн охид бүсгүйчүүдийг минь боолчилж авсан. Гэтэл одоо мал сүргийг маань түм бумаар өсгөж, эзэн сууж байх шив дээ. 

         Айсуй 2015 онд аягүй бол Монгол Улсын Сайн малчин Хятад улсын иргэн Ли овогт гээд Ц.Элбэгдорж Төрийн ордонд баахан хятад малчинд шагнал өгөх болж дээ. Тэд зүгээр ч нэг мал сүрэг адуулаад байхгүй шүү дээ. Алс хэт нь монголчуудын дундаас эхнэр авч, боолчлох нь ойлгомжтой. Улмаар Монгол цусыг бузарлаж, байгаа газартаа багахан шиг вант улс байгуулахыг л зорьж байгаа. Уг нь аливаа улс оронд Төрийн хар хайрцагны бодлого гэж нэг зүйл байдаг сан. Даяаршлын эрин зуунд, ардчилсан чөлөөт нийгэмд амьдарч байгаа хэдий ч энэ арай хэтэрнэ. Яах аргагүй Төрийн бодлого зохицуулалт хэрэгтэйг харуулсан хэрэг мөн. Манай эрх баригчдыг энд албан тушаалын төлөө өдөр шөнөгүй тулалдаж байхад хятадууд монгол уламжлалыг чирж яваа хэдэн малчдыг чинь эрлийзжүүлээд, мал сүрэгт чинь эзэн суух нь дээ.
 

А.Гал